De rol van de financiële sector
Financiële instellingen zoals banken, verzekeraars en pensioenfondsen spelen een belangrijke rol als het gaat om bedrijven en mensenrechten. Zij beleggen hun geld in deze bedrijven. Daarmee maken ze de bedrijfsvoering mogelijk, maar hebben ze ook invloed. Die invloed moeten ze, volgens de internationale richtlijnen voor bedrijven en mensenrechten van de VN en OESO(link), aanwenden om problemen, zoals mensenrechtenschendingen, aan te kaarten bij bedrijven waarin zij investeren.
Als er sprake is van het zelf veroorzaken of bijdragen aan misstanden, is de bank, verzekeraar of het pensioenfonds zelf voor verantwoordelijk voor het oplossen van de problemen van slachtoffers. Maar net als de bedrijven waarin ze beleggen, houden veel financiële instellingen zich niet aan de richtlijnen. Vaak blijven ze bovendien beleggen in bedrijven die langdurig betrokken zijn bij misstanden. Terwijl ze, door duurzaam te investeren, een belangrijke impuls zouden kunnen geven aan positieve ontwikkelingen op het gebied van mensenrechten.
Amnesty International stimuleert financiële instellingen daarom hun beleggingen te verduurzamen.
De Eerlijke Geldwijzer
Amnesty International is onderdeel van De Eerlijke Geldwijzer. Dit samenwerkingsverband van maatschappelijke organisaties vergelijkt systematisch het duurzaamheidsbeleid en de investeringspraktijk van banken (sinds 2009), verzekeraars (sinds 2013) en pensioenfondsen (sinds 2019) die actief zijn in Nederland. De onderzoeken laten zien hoe financiële instellingen het doen op het gebied van maatschappelijke onderwerpen als mensenrechten, klimaat, wapens, corruptie en transparantie. Door deze resultaten bekend te maken, kunnen beleidsmakers, media en burgers zien welke banken, pensioenfondsen en verzekeraars het goed doen, en welke nog werk moeten maken van verduurzaming.
Via de website van de Eerlijke Geldwijzer kan iedereen een klacht of compliment sturen naar zijn bank, verzekeraar of pensioenfonds. Bank- en verzekeringsklanten kunnen voor het afsluiten van een nieuwe rekening of verzekering of om over te stappen, de site checken om een duurzame keuze te maken. Op deze manier wil de Eerlijke Geldwijzer samen met de consument de financiële instellingen stimuleren om maatschappelijk verantwoord te ondernemen.
Amnesty International en de andere initiatiefnemers van de Eerlijke Geldwijzer overleggen daarnaast met de onderzochte financiële instellingen over de verschillende duurzaamheidsthema’s en adviseren over verbeteringen.
Sinds de oprichting van De Eerlijke Geldwijzer, die in 2009 begon als Eerlijke Bankwijzer, zijn er in meerdere landen geldwijzers opgericht. Hun krachten zijn gebundeld in Fair Finance International (FFI). Meer dan honderd organisaties in 14 verschillende landen wereldwijd werken daarin samen om te zorgen dat het duurzame beleid en de praktijk van financiële instellingen verbetert.
IMVO-Convenanten
Amnesty International neemt ook deel aan overheidsconvenanten met de financiële sector, waarin door maatschappelijke organisaties en de overheid bindende afspraken worden gemaakt met banken, verzekeraars en pensioenfondsen over onder meer mensenrechten. In 2019 werd het mensenrechtenconvenant voor banken na 3 jaar afgerond. De convenanten voor de pensioenfondsen en de verzekeraars lopen af in december 2022 respectievelijk juli 2023.
