In Polen staan dertien vrouwen terecht omdat ze demonstreerden. Ze deden dit rustig, met een spandoek, tijdens de viering van Onafhankelijkheidsdag op 11 november 2017.
Vreedzame demonstranten belaagd
De demonstratie trok veel mensen die fascistische en racistische symbolen bij zich droegen en om een ‘wit Polen’ vroegen. Op het spandoek van de vrouwen stond ‘Stop fascisme’. Andere demonstranten waren hier woedend over en vielen de vrouwen aan. ‘Ze trokken aan onze kleren, ik werd van achteren geschopt. Er werd op me gespuugd. We werden met geweld weggevoerd. Sindsdien heb ik nekklachten’, zegt Elzbieta, een van de demonstranten.
Slachtoffers voor de rechtbank
Enkele maanden later werden dertien vrouwen aangeklaagd. Ze werden ervan beschuldigd dat ze de demonstratie hadden verstoord. Ze kregen hiervoor een boete en moesten de kosten van de rechtszaak betalen.
De vrouwen hadden alleen een spandoek uitgerold en werden gestraft. De mensen die hen hadden aangevallen werden niet vervolgd.
Aanklager weigert klacht te behandelen
Omdat ze niets misdaan hadden, dienden de vrouwen een klacht in. Maar de openbaar aanklager wees de klacht af. ‘De plekken van de verwondingen (op de benen, achterwerk en polsen) en de aard ervan (blauwe plekken, geschaafde plekken en ontvelde huid) laten zien dat de aanvallers zich op minder belangrijke lichaamsdelen richtten, ’ liet de openbaar aanklager weten. ‘Daarom kan niet hard gemaakt worden dat de aanvallers de slachtoffers in levensgevaar wilden brengen.’
De vrouwen zijn tegen de beslissing van de aanklager in beroep gegaan. Ze moeten op 13 februari 2019 voor de rechter verschijnen.
Recht op een eerlijk proces
Sinds de nationaal-conservatieve partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) in 2015 de presidents- en parlementsverkiezingen won, voerde de Poolse regering verschillende hervormingen door. Die hebben grote gevolgen. Zo heeft de politiek invloed op de aanstelling van rechters, waardoor hun onafhankelijkheid in gevaar komt. Mensen die voor de rechtbank verschijnen, krijgen hierdoor mogelijk geen eerlijk proces.
Demonstreren is een recht
Demonstreren is de Polen niet vreemd. In de jaren tachtig van de vorige eeuw leidden massale protesten onder leiding van vakbondsleider Lech Wałęsa tot een politieke omwenteling. Polen werd een rechtsstaat, zoals Nederland.
In Polen mag je voor je mening uitkomen. Om die mening kracht bij te zetten mag je ook demonstreren. Polen heeft beloofd de mensenrechten, zoals die zijn vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, te respecteren. Maar aan die belofte houdt de Poolse regering zich niet meer: honderden mensen die niets anders deden dan deelnemen aan een demonstratie, belandden in een politiecel.
