Doodstraf en andere wrede straffen

Saudi-Arabië staat in de top van landen met de meeste executies. In 2022 werden 196 mensen geëxecuteerd – het hoogste jaarlijkse aantal executies dat Amnesty International de afgelopen 30 jaar in het land heeft geregistreerd. Het aantal executies in 2022 was drie keer zo hoog als het aantal executies in 2021, en minstens zeven keer zo hoog als in 2020 toen 27 mensen werden geëxecuteerd. Het jaar ervoor werd juist weer voor veel mensen het doodvonnis voltrokken: in 2019 waren er 184 executies.

Tweets of drugs reden voor doodvonnis

Amnesty International documenteerde talloze gevallen waarin de autoriteiten mensen ter dood veroordeelden voor uiteenlopende zaken, van een paar tweets tot drugsgerelateerde misdrijven. Dit gebeurde na zeer oneerlijke processen die niet voldeden aan internationale mensenrechtennormen. De doodstraf is volgens het internationaal recht verboden voor drugsgerelateerde misdrijven, omdat die niet onder de categorie van ‘ernstigste misdrijven’ vallen. Hoewel internationaal recht zegt dat de doodstraf toegepast kan worden voor de ‘ernstigste misdrijven’, is Amnesty van mening dat deze straf nooit mag worden opgelegd.

Massa-executie in 2022

Op 12 maart 2022 werden op één dag 81 mensen geëxecuteerd. Volgens de autoriteiten gaat het om mensen die waren veroordeeld voor onder meer moord en verkrachting. Ook zouden er mensen zijn geëxecuteerd omdat ze zich zouden hebben aangesloten bij de Jemenitische Houthi-beweging en terroristische organisaties als Al Qaeda en Islamitische Staat. Er werden tevens mensen geëxecuteerd vanwege hun ‘afwijkende geloof’. De rechtszaken waarin de doodstraf werd opgelegd waren niet eerlijk.

Doodstraf kinderen afgeschaft

In april 2020 werd de doodstraf afgeschaft voor mensen die een misdrijf begingen toen ze jonger waren dan 18 jaar. Hier was jarenlang actie voor gevoerd en voor gelobbyd door Amnesty. Ze kunnen nu maximaal 10 jaar gevangenisstraf krijgen. Volgens informatie die Amnesty kreeg, zijn misdrijven die onder de antiterreurwet vallen uitgesloten. Het is onduidelijk welke straffen jeugdige delinquenten zullen krijgen die volgens deze wet worden berecht. Eerder al constateerde Amnesty dat de Saudische autoriteiten de antiterreurwet misbruiken om critici te straffen. De wet is vaag geformuleerd en wordt ook toegepast om de vrije meningsuiting strafbaar te stellen.

Ali al-Nimr

Na bijna 10 jaar gevangenisstraf is de Saudische activist Ali al-Nimr op 28 oktober 2021 vrijgelaten. Al-Nimr werd in 2012 als 17-jarige veroordeeld tot de doodstraf. Amnesty International voerde jarenlang actie voor zijn zaak. Ali is de neef van de sjiitische geestelijke Nimr al-Nimr, die in 2016 werd geëxecuteerd. Ali nam als jongere deel aan protesten tegen de Saudische overheid en werd in 2012 opgepakt en veroordeeld voor verschillende misdrijven. Zijn bekentenissen waren naar eigen zeggen afgelegd na marteling.

Amputatie en onthoofding

In april 2020 besloten de autoriteiten dat rechters, die in Saudi-Arabië in bepaalde gevallen zelf de straf mogen bepalen, zoals een celstraf of een boete, niet langer stok- en zweepslagen mogen opleggen. Onduidelijk is of dit ook geldt voor misdrijven die onder de Sharia-wet vallen. Andere vormen van lijfstraffen en de doodstraf, zoals amputatie voor diefstal of onthoofding voor moord en terrorisme, zijn nog niet afgeschaft.