Qatar, arbeidsmigranten en het WK voetbal

In Qatar werken bijna 2 miljoen arbeidsmigranten – 95 procent van de totale beroepsbevolking van het land. Ze werken er aan de infrastructuur, in de bouw, in de dienstverlening én aan stadions en andere faciliteiten voor het WK voetbal dat er in 2022 plaatsvond. De arbeidsmigranten komen vooral uit armere landen in Azië en Afrika.

Sinds Qatar in december 2010 de organisatie van het WK kreeg toegewezen, publiceerde Amnesty International diverse rapporten over de omstandigheden waaronder de arbeidsmigranten moeten werken en wonen. Sindsdien heeft het land belangrijke stappen gezet om het leven van de arbeiders te verbeteren. Zo zijn in 2020 hervormingen aangekondigd om hun bewegingsvrijheid te vergroten en een nieuw minimumloon in te voeren. Daarvoor zijn al hervormingen doorgevoerd die de arbeidsomstandigheden moeten verbeteren.

Mensenrechten uitbesteed aan Qatar

Groot probleem is echter de zwakke uitvoering en de slechte handhaving van die hervormingen. Hierdoor zijn duizenden werknemers overgeleverd aan gewetenloze werkgevers, die straffeloos misbruik van hen kunnen maken. Arbeidsmigranten hebben nog steeds te maken met extreem lange werkdagen en achterstallig loon of krijgen helemaal niets uitbetaald. Wanneer ze hierover hun beklag willen doen bij de rechter, blijkt dat zij moeilijk hun recht kunnen halen.

Hoewel de FIFA enige vooruitgang heeft geboekt, onder meer door het invoeren van een mensenrechtenbeleid in 2017, onthulde Amnesty in 2020 misbruik van werknemers in het Al Bayt-stadion. Dit toonde aan dat de FIFA onvoldoende gepaste zorgvuldigheid (due diligence) op het gebied van mensenrechten aan de dag legt. De FIFA lijkt haar verantwoordelijkheid voor de mensenrechten te hebben uitbesteed aan Qatar en het Supreme Committee for Delivery and Legacy, met ernstige gevolgen voor degenen die aan het WK werken.  Het Supreme Committee is verantwoordelijk voor het opleveren van de stadions en andere gebouwen en infrastructuur voor het WK Voetbal in 2022.