Curaçao

Ruim zes miljoen Venezolanen hebben hun land ontvlucht vanwege de diepe mensenrechtencrisis. Een deel van de Venezolanen vlucht naar ons Koninkrijk der Nederlanden, voornamelijk naar de nabijgelegen landen Aruba en Curaçao. Maar in Curaçao vinden zij ook geen bescherming.

Het probleem

De mensenrechtencrisis in Venezuela is in de afgelopen jaren verergerd, waardoor er op dit moment ruim zes miljoen Venezolanen hun land hebben ontvlucht. Volgens de UNHCR is dit een van de grootste vluchtelingenstromen ter wereld. De VN-organisatie roept landen op Venezolanen niet gedwongen terug te sturen vanwege de ernstige situatie in hun land. Een deel van de Venezolanen vlucht naar ons Koninkrijk, voornamelijk naar Aruba en Curaçao.

Maar in Curaçao vinden zij ook geen bescherming: Venezolanen, inclusief kinderen, worden standaard opgesloten onder mensonterende omstandigheden en hebben amper toegang tot de procedure om internationale bescherming te krijgen. Zij lopen een groot risico om teruggestuurd te worden naar Venezuela, zonder een eerlijke en zorgvuldige beschermingsprocedure te hebben kunnen doorlopen. Dit is een schending van het internationale non-refoulementprincipe, wat inhoudt dat je mensen niet mag terugsturen naar het land waar zij gevaar lopen op ernstige mensenrechtenschendingen.

Wat wil Amnesty?

Amnesty wil dat Curaçao de beschermingsprocedure in overeenstemming brengt met internationale standaarden. Zo moeten mensen goed geïnformeerd worden over hun rechten, optimale toegang hebben tot rechtsbijstand en niet standaard opgesloten worden.

Ook de vreemdelingendetentie moet voldaan aan mensenrechtenstandaarden. Dat betekent dat mensen met een migratiestatus alleen als uiterste middel gedetineerd mogen worden. De overheid moet altijd afwegen of er geen lichter alternatief is. Kinderen mogen niet opgesloten worden in vreemdelingenopvang. Ook mogen zij niet gescheiden worden van hun ouders en niet alleen worden uitgezet naar Venezuela – deze praktijk kan neerkomen op marteling.

Curaçao maakt deel uit van het Koninkrijk der Nederland en daarom vindt Amnesty het belangrijk dat het Koninkrijk verantwoordelijkheid neemt voor de mensenrechtenschendingen die binnen de Koninkrijksgrenzen plaatsvinden. Nederland biedt Curaçao al ondersteuning op het gebied van het migratiebeleid. Wat Amnesty betreft moet het beschermen van mensenrechten hierin centraal staan.

Hoe probeert Amnesty dit te bereiken?

Door middel van onderzoek probeert Amnesty publieke en politieke aandacht te krijgen voor deze kwestie. Amnesty heeft twee rapporten gepubliceerd over dit onderwerp (in 2018 en 2021). Daarnaast brengt Amnesty in samenwerking met (lokale) mensenrechtenorganisaties deze schendingen onder de aandacht van de Curaçaose en Nederlandse autoriteiten en doet aanbevelingen ter verbetering.

Ontwikkelingen

Tijdens het werkbezoek van de directeur en onderzoeker van Amnesty in december 2021 weigerde de Curaçaose overheid ons een gesprek en de toegang tot de vreemdelingenbarakken.

Op 14 oktober 2021 diende Volt-Kamerlid Koekoek een motie in, waarin ze de staatssecretaris opriep een reactie te geven op het Amnesty-rapport Nog steeds niet veilig. Op 6 januari 2021 reageerde toenmalig staatssecretaris Knops hierop via een brief aan de Tweede Kamer. Daarin laat hij weten de hulp aan Curaçao op het gebied van vreemdelingenbewaring stop te zetten omdat de ‘immateriële omstandigheden’ niet zijn verbeterd, ondanks de miljoenen steun die Nederland al had geboden. Amnesty ziet het als een positieve stap dat Nederland voor het eerst harde consequenties verbindt aan mensenrechtenschendingen.

In maart 2022 bezochten Amnesty-directeur Dagmar Oudshoorn en -onderzoeker Yara Boff Tonella Curaçao en Aruba. Deze keer konden zij wel hun zorgen bespreken met de Curaçaose overheid. Hoewel de omstandigheden in de huidige vreemdelingenbarakken nog steeds inhumaan zijn, zagen ze voorzichtige verbeteringen in de barakken die nu in aanbouw zijn. Maar de praktijk zal moeten uitwijzen of vreemdelingen straks echt beter behandeld worden en een betere toegang tot medische zorg en rechtsbijstand krijgen. Nog veel essentiëler is dat mensen niet meer standaard als criminelen worden opgesloten, maar dat de rechter kijkt of er alternatieven voor gevangenschap zijn. En dat zij een eerlijke kans op bescherming krijgen en er tijdelijke humanitaire verblijfsvergunningen komen. Nederland zou Curaçao hierbij ondersteuning moeten bieden.