Wat is er aan de hand?
Het voorstel voor een nieuwe uitleveringswet maakt het de autoriteiten van Hongkong mogelijk om verdachten van een misdrijf uit te leveren aan landen waarmee het geen uitleveringsakkoord heeft gesloten. De nieuwe wet geldt ook voor uitlevering van verdachten aan China, die daar dan berecht worden.
Aanleiding voor de wet is een Hongkonger die ervan verdacht wordt zijn vrouw in Taiwan te hebben vermoord. De man vluchtte daarna naar Hongkong. Taiwan wil zijn uitlevering om hem te kunnen berechten. Omdat er geen uitleveringsakkoord is tussen beide regio’s, kan de man niet worden uitgeleverd. Vandaar de plannen voor een nieuwe wet. Volgens de regering gaat het in de wet om uitlevering van verdachten van misdrijven die zo ernstig zijn dat je er ten minste zeven jaar voor de gevangenis in moet. Politieke of religieuze misdrijven vallen hier niet onder. En een rechter moet een beslissing over uitlevering goedkeuren.
De demonstranten zijn bang dat met de nieuwe wet ook critici en activisten aan China kunnen worden uitgeleverd. Dat kan wanneer de Chinese autoriteiten een aanklacht tegen hen verzinnen. Dat deze ‘verdachten’ een eerlijk proces krijgen is klein, vrezen de tegenstanders van de wet. Ook is er de angst dat China steeds meer te zeggen krijgt in Hongkong. Lam Wing-kee is tegenstander van de wet. De reden? Hij werkte voor een uitgeverij die kritische boeken uitgaf over hooggeplaatste Chinezen. Vier jaar geleden verdween hij opeens. Daarna werd hij maandenlang door de Chinese autoriteiten vastgehouden. Lam kwam vrij nadat hij op de Chinese staatstelevisie ‘bekende’ dat hij schuldig was aan illegale handel.
Hongkong was een Britse kroonkolonie, waar de Britse wetten en regels golden. In 1997 werd het door Groot-Brittannië aan China overgedragen. Afgesproken werd dat gedurende vijftig jaar in Hongkong niet dezelfde wetten gelden als in China. In Hongkong zijn de rechters onafhankelijk en er is veel meer vrijheid om voor je mening uit te komen. En daar zit het probleem. De demonstraties zijn daar een mooi voorbeeld van. Dat zit de Chinese autoriteiten niet lekker.
De huidige machthebbers in Hongkong komen uit partijen die bevriend zijn met China. Zo ook de politiek leider Carrie Lam. Zij wil ondanks de massale protesten de nieuwe wet invoeren. Ze heeft beloofd dat de mensenrechten niet geschonden zullen worden. Op 15 juni maakte Lam bekend dat de wet zal worden uitgesteld. Ze nam geen verantwoordelijkheid voor het buitensporige geweld dat de politie gebruikte tegenover de bijna uitsluitend vreedzame demonstranten.
De protesten tegen de uitleveringswet zijn al enige tijd aan de gang. Mensen uit alle lagen van de bevolking doen eraan mee. Op zondag 9 juni gingen maar liefst 1 miljoen Hongkongers de straat op. Een paar dagen later blokkeerden demonstranten de toegang tot het parlementsgebouw. De politie treedt steeds harder op en gebruikt traangas en pepperspray tegen demonstranten die zonder geweld voor hun mening uitkomen. De invoering van de uitleveringswet is uitgesteld, maar de protesten gaan door. De demonstranten willen dat het wetsvoorstel wordt ingetrokken.
Amnesty vindt dat de autoriteiten van Hongkong de nieuwe wet niet moet aannemen. Want daarmee kunnen verdachten aan China worden uitgeleverd, een land dat zich lang niet altijd houdt aan de regels van een eerlijk proces. Bovendien lopen ze daar het risico op marteling en op gedwongen ‘bekentenissen’.
Ook wil Amnesty dat er een onafhankelijk onderzoek komt naar het politiegeweld, waarbij vreedzame demonstranten zijn bestook met traangas, rubberkogels en pepperspray.