Wie worden het zwaarst getroffen door klimaatverandering?

Klimaatverandering is schadelijk voor ons allemaal. Maar de gevolgen zijn veel groter voor bepaalde gemeenschappen en groepen, onder wie mensen die al worden achtergesteld en gediscrimineerd.

Dat gaat onder andere om mensen in arme landen, laaggelegen kustlanden en kleine eilandstaten. Zij worden nu al getroffen door de gevolgen van klimaatverandering. Vaak worden degenen die het minst bijdragen aan klimaatverandering het zwaarst getroffen.

Dat komt niet alleen doordat zij getroffen worden door rampen die met het klimaat te maken hebben, maar ook door onderliggende politieke en sociaaleconomische factoren die de gevolgen van klimaatverandering versterken. Met name de blijvende gevolgen van het kolonialisme en de ongelijke verdeling van middelen tussen landen beperken de mogelijkheden voor landen met lage inkomens om zich aan te passen aan de negatieve gevolgen van klimaatverandering.

Voorbeeld: Pakistan

Pakistan, dat sinds 1959 verantwoordelijk is voor maar 0,4 procent van de uitstoot van broeikasgassen, wordt genoemd als een van de meest klimaatgevoelige regio’s ter wereld, volgens gezamenlijke bevindingen van de Wereldbank en de Aziatische Ontwikkelingsbank. Alleen al tijdens de overstromingen van 2022 kwamen ten minste 1.600 mensen om het leven en bedroeg de schade 10 miljard dollar.

Gemeenschappen die lijden onder racisme door klimaatverandering

De gevolgen van klimaatverandering en de vervuiling door fossiele brandstoffen kunnen mensen ook vanwege hun etniciteit raken. Bij beleidsvorming op het gebied van milieu worden mensen van kleur en andere gemeenschappen die te maken hebben met etnische, religieuze of taalkundige discriminatie vaak gediscrimineerd of uitgesloten van leidende functies.

In Noord-Amerika zijn het vooral armere gemeenschappen van kleur die giftige lucht inademen omdat de buurten waarin zij wonen vaker naast elektriciteitscentrales en raffinaderijen liggen. In vergelijking met de rest van de Amerikaanse bevolking, hebben Afro-Amerikanen drie keer meer kans om aan de gevolgen van luchtvervuiling te sterven.

Gemarginaliseerde vrouwen en meisjes

Vrouwen en meisjes zijn vaak beperkt tot rollen en banen die hen afhankelijker maken van natuurlijke hulpbronnen. Omdat zij vaak moeilijk toegang hebben tot financiële of technische middelen of geen grond kunnen bezitten, kunnen zij zich minder goed voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering.

Kinderen

Kinderen en jongeren hebben sneller te lijden onder de gevolgen van klimaatverandering door hun specifieke stofwisseling en ontwikkelingsbehoeften. Dit betekent bijvoorbeeld dat de gedwongen verhuizing waarmee gemeenschappen te maken krijgen, consequenties heeft voor allerlei rechten – van water, sanitaire voorzieningen en voedsel tot adequate huisvesting, gezondheid, onderwijs en ontwikkeling. Dit kan bijzonder schadelijk zijn voor kinderen.

Voorbeeld: gemarginaliseerde gemeenschappen in Bangladesh

De meeste mensen die aan de kust in het zuidwesten van Bangladesh wonen, worden geconfronteerd met meer armoede, aantasting van het milieu en ontheemding als gevolg van de klimaatverandering. Dit komt doordat het gebied laag liggen waardoor de kans op overstromingen groot is.
De economie van deze gemeenschappen is grotendeels afhankelijk van de natuurlijke hulpbronnen in de regio, zoals visserij, garnalenkweek en landbouw. Naarmate de zeespiegel stijgt, wordt het voor de mensen hier veel moeilijker om toegang te krijgen tot deze hulpbronnen en om hun middelen van bestaan te beschermen.