Abortus

De mensenrechten stellen dat beslissingen over je lichaam alleen aan jou zijn. Iemand dwingen een ​​ongewenste zwangerschap te voldragen is onder andere een schending van het recht op gezondheid, het recht op privacy en lichamelijke autonomie. Niemand mag worden mishandeld of vernederd, of het risico lopen op geweld of sociale uitsluiting bij het zoeken naar of plegen van abortus.

Iemand mag ook niet gedwongen worden om abortus te laten plegen. De beslissing over een abortus is bijna altijd zwaar en wordt niet lichtzinnig genomen.

Jij beslist over jouw lichaam

Amnesty International erkent het recht van elke persoon die zwanger kan worden op abortus, op een manier die hun rechten, autonomie, waardigheid en behoeften respecteert. Amnesty roept op tot volledige decriminalisering van abortus. Dat wil zeggen: het schrappen van abortus uit strafwetten en uit alle andere wetten, beleid en praktijken die abortus bestraffen. Ook pleit Amnesty voor universele toegang tot abortus. Daarnaast dringt Amnesty aan op zorg nadat iemand een abortus heeft ondergaan.

Recht op abortus onder druk

In de afgelopen 60 jaar hebben meer dan dertig landen hun wetten gewijzigd om meer toegang tot abortus mogelijk te maken. In de meeste landen in Europa is abortus, onder voorwaarden, toegestaan. In 2020 werd abortus ook in Noord-Ierland legaal. Ondanks deze positieve ontwikkelingen staat het recht op abortus en daarmee ook het recht op zelfbeschikking wereldwijd onder grote druk, ook in Europa.

Zo voert Amnesty actie voor Justyna uit Polen. Zij gaf een abortuspil aan een vrouw die ongewenst zwanger raakte na huiselijk geweld. Justyna dreigt hiervoor 3 jaar celstraf te krijgen. In El Salvador kunnen vrouwen zelfs strafrechtelijk vervolgd worden na een miskraam. In de Verenigde Staten is het federale recht op abortus opgeheven. In verschillende staten zijn wetten ingevoerd die bijna alle abortussen verbiedt.

Klok terug in Amerika

Het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten besloot in 2022 het landelijk recht op abortus, dat volgde op de uitspraak Roe versus Wade, terug te draaien. Een enorme klap voor gendergelijkheid. Verschillende Staten voerden direct een verbod op abortus door. Amnesty blijft strijden voor het recht op abortus. De ontwikkelingen in dat land laten zien hoe het recht op abortus je kan worden afgenomen als er een kwetsbare, juridische basis voor is. Daarom is het ook zo belangrijk dat het recht in Nederland stevig wordt verankerd en uit het strafrecht wordt gehaald.

Abortus in Nederland

Samen met Duitsland, Zwitserland en België behoort Nederland tot de landen met de laagste abortuscijfers ter wereld. In 2020 werden 31.364 zwangerschappen in Nederland afgebroken. Veruit het grootste deel daarvan (85 procent) vindt plaats in het eerste trimester (tot en met 12 weken zwangerschap). De meeste zwangerschappen worden afgebroken bij vrouwen tussen de 25 en 30 jaar, gevolgd door 30-35 jarigen.

Abortus is in Nederland strafbaar gesteld in artikel 296 van het Wetboek van Strafrecht. Er staat maximaal 4 jaar en 6 maanden celstraf op het geven van een behandeling om de zwangerschap af te breken. Dat een abortus toch legaal kan worden uitgevoerd, komt doordat er een uitzondering is opgenomen voor behandelingen die voldoen aan de eisen in de Wet afbreking zwangerschap. Deze wet stamt uit 1984. De wet omschrijft dat het moet gaan om een noodsituatie. Een positieve ontwikkeling is dat de Eerste Kamer in 2022 heeft ingestemd met het afschaffen van de verplichte bedenktijd bij abortus. Het is aan de zwangere en de arts om te bepalen of een bedenktijd nodig is en zo ja, hoelang deze moet duren. Ook wordt naar verwachting een aanpassing doorgevoerd waardoor een huisarts een abortuspil kan verstrekken.

Abortus is gezondheidszorg

Amnesty pleit er voor dat Nederland nu doorpakt en abortus uit het Wetboek van strafrecht haalt. Het gaat bij abortus niet om strafrecht maar om gezondheidszorg. We erkennen daarmee dat het recht op persoonlijke autonomie in Nederland centraal staat. Beslissingen over je lichaam zijn aan jou. Amnesty heeft het manifest ondertekend van de Vrije Keuze coalitie om abortus uit het wetboek van strafrecht te halen. Kijk voor meer informatie op: https://abortusiszorg.nl/.

Internetconsultatie Wet abortus is zorg

Er is een wetsvoorstel gepubliceerd om abortus uit het strafrecht te halen. Voor de internetconsultatie bij dit wetsvoorstel schreef Amnesty een bijdrage. We juichen het voorstel om abortus uit het Wetboek van Strafrecht te halen van harte toe. Wel plaatsen we kanttekeningen bij het overhevelen van teksten uit de Wet afbreking zwangerschap naar de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg. Deze teksten zijn verouderd en bevorderen niet het recht op reproductieve autonomie van de zwangere persoon die de zwangerschap wil beëindigen. Daarnaast wordt in het voorstel geen aandacht besteed aan de abortuspil die mensen zichzelf kunnen toedienen. Amnesty International doet in deze brief aanbevelingen om de wet in overeenstemming te brengen met mensenrechtenwetgeving en standaarden rond abortus. Voor onze volledige reactie en aanbevelingen, bezoek de website van de internetconsultatie: Overheid.nl | Consultatie Wet abortus is zorg, reactie.