Wat is (g)een demonstratie?

Demonstraties zijn er in alle soorten en maten. Zolang ze vreedzaam zijn, kunnen niet alleen protestmarsen, maar ook blokkades, sit-ins, bezettingen en flashmobs onder het demonstratierecht vallen. Ondanks alle verschillen zijn er drie bepalende kenmerken. Bij demonstraties gaat het om: (1) een meningsuiting door (2) twee of meer personen (3) in het openbaar.

Demonstraties mogen schuren. De inhoud van het protest doet er niet toe. Alle vormen van vreedzame collectieve meningsuiting in het openbaar zijn beschermd door het demonstratierecht. Dat geldt voor georganiseerde en spontane protesten, voor aangemelde en niet aangemelde protesten. Een vergunning is er dus niet voor nodig.

Vreedzaam of niet?

Het demonstratierecht is geen onbegrensd recht. Zo moet een demonstratie vreedzaam zijn. Dat betekent echter niet dat een demonstratie geen hinder of overlast mag veroorzaken. Het (tijdelijk) blokkeren van een snelweg kan als vorm van burgerlijke ongehoorzaamheid nog steeds een vreedzame demonstratie zijn. Ook het feit dat er strafbare handelingen of uitingen worden gedaan, betekent niet per sé dat een demonstratie niet langer vreedzaam is. Demonstranten mogen niet aanzetten tot haat, discriminatie of geweld en ook geen geweld gebruiken. Ook wanneer de meningsuiting naar de achtergrond verdwijnt en intimidatie, ontwrichten of het opleggen van een mening aan anderen het hoofddoel wordt, kan het zijn dat het protest niet langer beschermd wordt door het demonstratierecht.