Waarom voert Amnesty de campagne ‘Right to Protest’?

Demonstreren is een mensenrecht. Demonstraties zijn de zuurstof voor de democratie. Ze geven mensen de mogelijkheid op een vreedzame manier misstanden aan te kaarten, hun mening te uiten, en deel te nemen aan het publieke debat. Door te demonstreren kan iedereen, ook zij die tot een gemarginaliseerde groep behoren, een stem opeisen en kracht putten uit het feit dat zij deel uitmaken van een grotere groep of beweging. Vooral daar waar zij niet (voldoende) toegang hebben tot de media of de politiek.

Demonstraties zijn een vreedzame uitlaatklep voor maatschappelijke onvrede die in de samenleving leeft. Ze hebben bijgedragen aan belangrijke, historische verbeteringen in de Nederlandse maatschappij, zoals het kiesrecht voor vrouwen, het homohuwelijk en het recht van arbeiders om vakbonden op te richten.  

Belemmerende regels

Het aantal demonstraties is wereldwijd, en ook in Nederland, de afgelopen jaren enorm toegenomen. Veel overheden – en ook een deel van de bevolking – zien demonstraties onterecht vooral als een veiligheidsrisico. Vanuit zorgen over (mogelijke) risico’s voor de openbare orde en de doorstroming van het verkeer leggen ze organisatoren van demonstraties soms onnodig allerlei barrières op. Terwijl dat de verkeerde reflex is. De lokale overheid moet zich juist tot het uiterste inspannen om demonstraties mogelijk maken en te beschermen. Demonstranten krijgen te vaak te maken met onnodig belemmerende regels, die bovendien in strijd zijn met de mensenrechten. Amnesty constateert dan ook dat het demonstratierecht in Nederland onder druk staat.

Onvoldoende kennis

In een aantal gemeenten is er onvoldoende kennis van het demonstratierecht. En ook veel Nederlanders weten niet precies hoe het zit. Uit een in opdracht van Amnesty, door I&O uitgevoerde opiniepeiling blijkt dat zeven op tien (72%) Nederlanders vindt dat iedereen vrij moet zijn om ergens tegen of voor te demonstreren. Een sterke stijging sinds 2018, toen 58% dit vond. Toch blijkt uit hetzelfde onderzoek ook dat ze al snel vinden dat een ‘lastige’ demonstratie verboden mag worden. Dat is niet zo. Een vreedzame demonstratie mag vrijwel altijd plaatsvinden.

Met de campagne ‘Right to Protest’ streeft Amnesty ernaar dat nodeloze obstakels die vreedzaam demonstreren bemoeilijken, worden weggenomen. Iedereen in Nederland moet gebruik kunnen maken van het recht om te demonstreren. Daarvoor is betere kennis over en begrip voor het demonstratierecht nodig. Bij de landelijke politiek, lokale ambtenaren én het bredere Nederlandse publiek.