Demonstratierecht in Nederland

Vrouwen mogen stemmen. Een werkdag duurt 8 uur. Mannen kunnen trouwen met mannen, en vrouwen met vrouwen. Dat is allemaal volkomen normaal. Maar ooit was het dat niet. Daarom kwamen mensen op allerlei manieren in actie, bijvoorbeeld door de straat op te gaan om te demonstreren. En dat hielp. Demonstraties hebben aantoonbaar bijgedragen aan historische maatschappelijke verbeteringen.

Demonstreren is een mensenrecht en geldt voor iedereen, of je het nou met de boodschap eens bent of niet. Het vormt een van de fundamenten van de democratische rechtsstaat. Dit fundamentele recht staat nu wereldwijd onder druk, ook in Nederland. Daarom voert Amnesty actie voor het recht om te demonstreren.

Waarom voert Amnesty de campagne ‘Right to Protest’?

Demonstreren is een mensenrecht. Demonstraties zijn de zuurstof voor de democratie. Ze geven mensen de mogelijkheid op een vreedzame manier misstanden aan te kaarten.
Waar gaat het mis in Nederland?

De Nederlandse overheid waarborgt het demonstratierecht onvoldoende, ziet het vaak als een risico en legt soms onrechtmatige beperkingen op aan demonstranten.
Wat is (g)een demonstratie?

Demonstraties zijn er in alle soorten en maten. Zolang ze vreedzaam zijn, kunnen niet alleen protestmarsen, maar ook blokkades, sit-ins, bezettingen en flashmobs onder het demonstratierecht vallen.
Is demonstreren een mensenrecht?

In verdragen en wetten is vastgelegd dat iedereen het recht heeft om in het openbaar bij elkaar te komen, bijvoorbeeld voor een demonstratie.
Heb je voor het organiseren van een demonstratie toestemming nodig?

Demonstreren is een recht en geen gunst, hier heb je dus ook geen toestemming voor nodig, laat staan een vergunning.
Wat is burgerlijke ongehoorzaamheid?

Regelmatig bezetten actiegroepen doorgaande wegen, universiteiten, spoorlijnen, of zelfs vliegvelden. In veel gevallen zijn ook deze acties van burgerlijke ongehoorzaamheid beschermd door het demonstratierecht.
Wat is het verschil tussen een tegendemonstratie en vijandig publiek?

Een tegengeluid mag gehoord worden, ook wanneer het een tegengeluid is tegen een bestaande demonstratie. Dit protest valt net zo goed onder het demonstratierecht.
Wat is de rol van de politie?

Deze tekst bespreekt politieoptreden bij demonstraties, surveillance van demonstranten en Amnesty International's standpunten hierover.
Wat moeten de landelijke en lokale overheden doen?

Iedereen in Nederland moet gebruik kunnen maken van het recht om te demonstreren. Daarvoor is betere kennis over en begrip voor het demonstratierecht nodig. Bij de landelijke politiek, lokale ambtenaren én het bredere Nederlandse publiek.
Wat doen Amnesty-waarnemers bij demonstraties?

Om het demonstratierecht beter te waarborgen zijn onafhankelijke waarnemers van Amnesty met enige regelmaat aanwezig bij demonstraties. We observeren de demonstratie zonder er zelf actief aan deel te nemen.
Hoe kan ik zelf in actie komen voor de bescherming van het demonstratierecht?

Jij kunt je inzetten voor het demonstratierecht in Nederland door je aan te sluiten bij de campagne Right to Protest. In tien steden (en dat zullen er meer worden) zijn lokale campagneteams actief.
Belangrijke knelpunten

In de praktijk gaat het regelmatig mis met het demonstratierecht. Amnesty signaleert een aantal belangrijke knelpunten.
Demonstraties op onderwijsinstellingen

Ontdek waar en hoe demonstraties plaatsvinden, van openbare plekken tot overheidsgebouwen, met een focus op de noodzaak en proportionaliteit van ingrijpen.

Demonstratierecht onder druk

Nieuws

3 december 2024
Georgië: Arrestaties en mishandeling van demonstranten

Onwettig geweld door de politie in Georgië houdt aan na vier opeenvolgende nachten van protesten.
Nieuws

13 november 2024
Zorgen over toename polarisatie en demonstratieverbod

Tweede Kamerleden en het kabinet hebben het geweld in Amsterdam gebruikt om mensen nog meer tegen elkaar op te zetten en onrust te vergroten.
Nieuws

16 oktober 2024
Camerasurveillance door politie moet aan banden worden gelegd

De Nederlandse politie zet een scala aan digitale middelen in om vreedzame demonstranten in de gaten te houden.
Nieuws

2 september 2024
Oproep Amnesty International aan onderwijsinstellingen: geef demonstratierecht de ruimte

Ook dit studiejaar is de kans op Palestijnse solidariteitsdemonstraties groot. Amnesty hoopt op een gedegen aanpak, juist nu het debat op scherp staat.