Onderzoek nodig naar doodsoorzaken overleden arbeidsmigranten

In Qatar werken bijna 2 miljoen arbeidsmigranten – 95 procent van de totale beroepsbevolking van het land. Ze werken er aan de infrastructuur, in de bouw, in de dienstverlening én aan stadions en andere faciliteiten voor het WK voetbal dat er in 2022 plaatsvindt.

De arbeidsmigranten komen vooral uit armere landen in Azië en Afrika. De extreme hitte en hoge luchtvochtigheid vormen een groot risico’s voor de werknemers, vooral in combinatie met het hoge aantal en de fysiek inspannende werkuren. Qatar heeft onlangs een aantal maatregelen genomen om de werknemers te beschermen, maar desondanks blijft de hitte een gevaar voor hun gezondheid.

Geen onderzoek naar doodsoorzaken

Arbeidsmigranten ondergaan voordat ze naar Qatar afreizen een medische test. Desondanks sterven er elk jaar honderden relatief jonge arbeidsmigranten door onverklaarbare oorzaken. Dit grote aantal wijst op tekortkomingen in het onderzoek en het invullen van de overlijdensaktes. Onderzoek wijst uit dat ongeveer 70 procent van de sterfgevallen uit vijf Aziatische landen tussen 2010 en 2020 werden toegeschreven aan ‘natuurlijke oorzaken’ of ‘een hartstilstand’. Deze vage termen zeggen niks over onderliggende oorzaken. Hierdoor wordt nabestaande de mogelijkheid ontnomen om erachter te komen wat er met hun geliefden is gebeurd en compensatie te krijgen van de Qatari autoriteiten.

Hartproblemen door hitte en luchtvochtigheid

Mogelijk spelen de hoge temperatuur en de hoge luchtvochtigheid een rol, samen met de lange werkdagen. Hoewel het onmogelijk is om de doodsoorzaak nog te achterhalen, tonen verschillende onderzoeken dat een significant aantal van de sterfgevallen waarschijnlijk werk-gerelateerd is. Zo schrijft het wetenschappelijk tijdschrift Cardiology in 2019 dat ‘maar liefst 200 van de 571 cardiovasculaire sterfgevallen [van Nepalese arbeidsmigranten] in de periode 2009-2017 voorkomen hadden kunnen worden als effectieve maatregelen ter bescherming tegen de hitte waren doorgevoerd’.

Maatregelen tegen hittestress

In Qatar was het al verboden om tijdens de heetste uren van de dag te werken. In mei 2021 is die periode verlengd van 10.00 tot 15.30 uur tussen 1 juni tot 15 september. Ook moeten werkgevers jaarlijkse gezondheidscontroles uitvoeren om chronische ziekten op te sporen die kunnen bijdragen aan hittestress. En ze moeten werknemers onder meer dunne, losse en lichtgekleurde kleding geven om hen tegen de hitte te beschermen. Maar zelfs als werkgevers zich aan de regels houden, zeggen experts dat er meer moet gebeuren om hittestress te voorkomen, zoals het invoeren van verplichte rustperiodes. .

Compensatie voor nabestaanden

De Qatarese arbeidswet geeft families van overleden werknemers recht op compensatie in het geval hun familielid sterft ‘vanwege het werk’ of geheel of gedeeltelijk arbeidsongeschikt wordt door een arbeidsongeval. Het is daarom zeer belangrijk dat de autoriteiten van Qatar achterhalen in hoeverre de arbeidsomstandigheden een rol spelen bij het hoge sterftecijfer onder gezonde, vaak jonge arbeidsmigranten. Geen van de familieleden van de overleden arbeidsmigranten die Amnesty sprak, ontving compensatie van Qatar. Hierdoor krijgen familieleden een dubbele klap met het verliezen van hun geliefde én het moeten leven in ernstige financiële onzekerheid.

‘Onze dromen spatten uiteen’

Mohammad Kaochar Khan betaalde hoge bemiddelingskosten om een baan in Qatar te krijgen. Zijn familie had de 350.000 Bengalese taka (ongeveer 3.500 euro) gedeeltelijk gefinancierd door land te verkopen en leningen aan te gaan. Ze kregen ook financiële steun van de regering van Bangladesh, waarmee ze de schuld van Mohammad afbetaalden. Mohammeds broer Didarul Islam vertelde Amnesty: ‘Al onze dromen spatten uiteen toen mijn broer stierf. Hij hoopte dat onze levensstandaard zou verbeteren, maar we hebben nooit geld kunnen sparen omdat het grootste deel van zijn loon werd gebruikt om de bemiddelingskosten terug te betalen.’

Amnesty’s oproep

Amnesty International roept Qatar op om zijn wetten aan te scherpen om werknemers te beschermen tegen extreme hitte, door onder meer verplichte rustpauzes in te voeren. Een gespecialiseerd team moet de dood van elke werknemer goed onderzoeken. Ook moet Qatar ervoor zorgen dat compensatie wordt betaald in elk geval waarin arbeidsomstandigheden, zoals blootstelling aan extreme hitte, niet kunnen worden uitgesloten als een factor die aan de dood heeft bijgedragen. Qatar is een van de rijkste landen ter wereld – het kan het zich niet alleen veroorloven om veel beter te doen, het is ook verplicht om dat te doen.