‘Mensen voelen dat ze zelf iets kunnen betekenen’

Liesbeth Zwartelé over de lokale Amnesty-groep.

Liesbeth Zwartelé werd in 2016 voorzitter van de lokale Amnesty-groep Leiden. Waarom vindt ze het belangrijk om actief te zijn voor Amnesty? En wat waren voor groep Leiden de hoogtepunten van 2016? Liesbeth: ‘Ik heb nog nooit meegemaakt dat mensen Amnesty níet kennen.’

Ergens in het voorjaar van 2016 kreeg Liesbeth Zwartelé een e-mail gericht aan alle Amnesty-leden in Leiden en omstreken: er werd een voorzitter gezocht voor de lokale Amnesty-groep. Liesbeth: ‘Ik had tijd en ruimte om het te doen, en ik droeg Amnesty sowieso al een warm hart toe. Dus ik heb gereageerd.’

Wat vind je goed aan Amnesty?

‘De betrouwbaarheid springt er voor mij uit. Amnesty-onderzoeken zijn altijd gedegen en grondig. Dit wordt wereldwijd erkend, en daardoor is het voor autoriteiten lastig hier iets tegenin te brengen. Dat vind ik echt knap, dat Amnesty dat voor elkaar krijgt. En het activisme vind ik natuurlijk goed, zowel het activisme gericht op regeringen als gewoon de brief die naar een gevangene gaat. Achteraf hoor je dan weleens dat dat net het verschil heeft gemaakt om de moed erin te houden.’

Kun je jullie groep omschrijven? Wat is dat voor gezelschap?

‘Een heel gemêleerd gezelschap, van jong tot oud, met allerlei achtergronden. De kern van de groep, die naar de vergaderingen komt, bestaat uit een man of twaalf, en daaromheen hebben we nog een groep van lokale vrijwilligers die we kunnen inzetten bij acties.’

Wat waren in 2016 de beste acties voor jullie groep?

‘In Leiden had je van de zomer tijdelijk een pop-uplocatie bij het station, met allemaal kleine winkeltjes, horecagelegenheden, zelfs een strandje met beachvolleybal. Amnesty had toen een actie rondom de Olympische Spelen in Rio, tegen politiegeweld in Brazilië. Wij hebben daar toen een stand ingericht op z’n Braziliaans. We hadden een capoeiragroep die kosteloos voor ons optrad, we hadden een quiz waaraan mensen konden meedoen, en zo hebben we de petitie onder de aandacht gebracht. Dat was zeer geslaagd. Vrijwel iedereen aan wie je het vraagt tekent die petitie. Iedereen heeft wel een gevoel bij hoe onterecht het is dat er geweld plaatsvindt, juist door een organisatie als de politie. En helemaal rondom de Olympische Spelen, waarbij het toch gaat om de betere waarden in de wereld.’

Kennen mensen die langslopen Amnesty wel?

‘Ik heb nog nooit meegemaakt dat mensen Amnesty níet kennen. Amnesty is wereldwijd bekend. Je hoort tijdens de collecte ook altijd dat collectanten bijna nooit hoeven uit te leggen wat Amnesty is en doet.’

Hebben jullie meegedaan aan de Schrijfmarathon in december?

‘Ja, in de Leidse bibliotheek hadden we een plek gekregen en dat ging erg goed dit jaar. Het was op een zaterdag en allemaal mensen die lekker in de bibliotheek struinden hebben we gevraagd om bij ons een brief te komen schrijven. Heel veel mensen deden dat.’

De Schrijfmarathon is de laatste jaren erg succesvol in het land. Waardoor komt dat denk je?

‘Mensen voelen echt dat ze zelf iets kunnen betekenen. Het is hún brief, hún kaart die die ene gevangene een goed moment bezorgt. Dus het is concreet en persoonlijk. Bovendien is het laagdrempelig omdat er die voorbeeldbrieven zijn. Je hoeft niet zelf iets te verzinnen in een taal die je misschien niet zo goed beheerst.’

Heb je in je werk voor Amnesty weleens het idee: heeft het eigenlijk wel nut?

‘Nee, nooit. Soms kan het lastig lijken om resultaten te boeken, maar ik vind dat je altijd dingen moet blijven doen en proberen. Achteraf zie je dan misschien dat de ene actie meer nut heeft gehad dan de andere. Het zij zo.’

Hoe is het contact met het hoofdkantoor van Amnesty in Amsterdam?

‘Wij hebben als groep twee keer per jaar een verdiepingsavond. Daar was behoefte aan binnen de groep: we vonden het belangrijk om af en toe inhoudelijk wat dieper met elkaar in te gaan op Amnesty-onderwerpen. Vorige week hadden we nog een bijeenkomst over de zaken die de komende periode belangrijk worden voor Amnesty, zoals vluchtelingen en migranten. Medewerkers van de beleidsafdeling van het hoofdkantoor kwamen daar uitleg geven. Ik vond het heel goed dat zij ons ook vroegen waaraan wij als Amnesty-groep behoefte hebben, hoe zij ons kunnen ondersteunen.’

Wat voor soort ondersteuning wil je graag?

‘Zelf vind ik het vooral belangrijk dat als wij op straat staan, we de feiten goed op een rijtje hebben. Je moet niet onderuitgeschoffeld worden doordat je je verhaal niet goed op orde hebt. Daar zorgt het hoofdkantoor altijd goed voor. We kregen bijvoorbeeld de brochure “Vluchtelingen verdienen veiligheid” en daarin staan helder de feiten. Er staat bijvoorbeeld: “21 miljoen mensen zijn hun land ontvlucht. Dat lijkt veel, maar het is slechts 0,3 procent van de wereldbevolking.” Kijk, dat soort informatie is fijn om te hebben als je op straat met mensen in gesprek gaat.’