Zorg en mensenrechten

De overheid heeft de plicht om het recht op gezondheid en zelfstandigheid te helpen verwezenlijken.

Daarbij spelen de mensenrechten en het beginsel van menselijke waardigheid een grote rol. De Nederlandse Grondwet zegt: ‘De menselijke waardigheid is onschendbaar.’ In de Belgische Grondwet staat het recht op een menswaardig leven genoemd.

• Je zelfbeschikking staat altijd voorop. Je mag zelf besluiten over je behandeling. Je hebt recht op privacy. Je mag, tenzij de rechter dat beslist, niet tot iets worden gedwongen. Je mag niet zomaar worden opgenomen en de wet bepaalt dat je klachtrecht hebt.
• Voor zieken moet de overheid garanderen dat er voldoende artsen en andere gezondheidswerkers zijn. Iedereen moet naar het ziekenhuis kunnen gaan als dat nodig is. Daarbij mag niet worden gediscrimineerd naar herkomst, leeftijd of inkomen. Ook mensen zonder geldige papieren (ongedocumenteerden) hebben recht op gezondheidszorg.
• Ouderen hebben recht op zorg die hun menselijke waardigheid garandeert. Praktijken in tehuizen zoals vaste toiletrondes, vroeg in bed leggen, vastbinden of op de wc laten zitten, kunnen gemakkelijk leiden tot schending van die waardigheid. Personeelstekort kan dus in strijd zijn met de mensenrechten.
• In een psychiatrische inrichting zijn patiënten niet onmondig. Ze kunnen klachten indienen en inspecteurs moeten erop toezien dat geen sprake is van verwaarlozing, mishandeling, seksueel of financieel misbruik, of ongerechtvaardigde dwang.