Recht op vereniging en vergadering

Het recht op vereniging en vergadering houdt in dat men zich vrijelijk mag verenigen en bij vakbonden aansluiten, enkele beperkingen daargelaten, zoals die van de openbare orde en andere beperkingen die in een democratische samenleving nodig zijn.

Het recht op vereniging en vergadering is vastgelegd in onder meer het VN-verdrag (BuPo) en in verdragen van de ILO. In de praktijk geeft het internationaal recht ruime mogelijkheden tot beperking van dit recht.

Nederland

In Nederland is het recht in de loop der jaren steeds ruimer geïnterpreteerd. Zo werd het stakingsrecht voor ambtenaren geleidelijk door rechterlijke uitspraken erkend. Anderzijds is de demonstratievrijheid wel aan banden gelegd, namelijk als demonstraties de openbare orde zouden verstoren. De vakverenigingsvrijheid geeft ook recht op collectieve onderhandelingen. Loonmaatregelen van de overheid kunnen daarmee in strijd zijn. De Nederlandse wetgeving kent geen bepalingen over de vrijheid van politieke partijen.