Akkoord van Schengen

Het Akkoord van Schengen is genoemd naar een plaats in Luxemburg. Het werd in 1985 gesloten met het oog op de opheffing van de controle aan de Europese binnengrenzen vanaf 1992.

In 1985 sloten de landen van de Benelux, Frankrijk en de Bondsrepubliek Duitsland het Akkoord van Schengen, om vanaf 1992 vrij verkeer van personen tussen de aangesloten landen mogelijk te maken. Inmiddels zijn er 22 EU-lidstaten bij aangesloten, plus IJsland, Noorwegen, Zwitserland en Liechtenstein. In 1990 tekende Nederland de Uitvoeringsovereenkomst bij het akkoord die onder meer betrekking heeft op personenverkeer. Die overeenkomst regelt, in meer detail dan het akkoord, de maatregelen die overheden mogen of moeten nemen.

Gevolgen voor asielzoekers

Het akkoord heeft verscheidene negatieve gevolgen voor asielzoekers. Zij mogen in principe nog maar in één van de verdragstaten asiel vragen en hun persoonsgegevens worden geregistreerd in een centrale databank. De Schengen-landen voeren een gemeenschappelijke lijst van landen waarvan de inwoners visumplichtig zijn en verbinden zich tot sancties tegen vervoersmaatschappijen die vreemdelingen zonder geldige papieren brengen. De betekenis van de Schengen-bepalingen werd geleidelijk achterhaald door de eenwording van de Europese Unie.

Registratiesysteem

Het ‘Schengen Informatie Systeem’ is een benaming voor computerdatabestanden van personen die krachtens het Akkoord van Schengen onderworpen zijn aan belangstelling van de politie, onder wie vreemdelingen en drugshandelaars. Het systeem bevat gegevens over honderdduizenden personen.

Deelnemende landen moeten op de dag van inwerkingtreding wetgeving inzake privacy hebben. Inzage door betrokkenen is mogelijk, maar kan hun onthouden worden als dat voor rechtmatige signalering of ter bescherming van de rechten en vrijheden van derden noodzakelijk is. Inzage wordt altijd geweigerd als de persoon in kwestie gesignaleerd staat omdat hij ‘onopvallend’ gecontroleerd moet worden.