Ontheemden

Ontheemden zijn vluchtelingen binnen de grenzen van het eigen land.

Voorheen was displaced persons (DPs) ook een aanduiding van degenen die rond de Tweede Wereldoorlog gevlucht of verdreven waren uit hun eigen land. In Europa waren er aan het einde van de oorlog zo’n 8 miljoen DPs, onder wie vluchtelingen uit de Spaanse Burgeroorlog, de door de Sovjet-Unie bezette gebieden in Oost-Europa, Joodse overlevenden van de concentratiekampen en Duitse oorlogsvluchtelingen. Voor hen zette onder meer Fridtjof Nansen zich in. Ook de vluchtelingen uit Tsjecho-Slowakije (1948, 1968) en Hongarije (1956) werden nog DPs genoemd.

Later zijn echter de termen vluchtelingen en asielzoekers in zwang gekomen voor mensen die hun toevlucht zoeken buiten de grenzen van hun land. Nu is internally displaced persons (IDPs) de internationale benaming voor ontheemden, mensen die voor vervolging of natuurgeweld zijn gevlucht naar plaatsen binnen de grenzen van hun land. Ontheemden vallen niet automatisch binnen het werkterrein van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR en kunnen over het algemeen veel minder op internationale bescherming en hulp rekenen dan degenen die over landsgrenzen zijn gevlucht. De VN heeft een speciale rapporteur voor ontheemden. Sinds november 2022 is dat de Colombiaanse Paula Gaviria Betancur.

Het aantal ontheemden (vluchtelingen binnen de eigen landsgrenzen) is wereldwijd veel groter dan het aantal buitenlandse vluchtelingen. Eind 2022 waren het er meer dan 71 miljoen, met grote concentraties in vooral het Midden-Oosten, Centraal-Afrika en de Hoorn van Afrika.