Informatie, ICT en mensenrechten

Een definitie van informatie is: berichten, nieuws en alles wat iets toevoegt aan wat we al wisten of verwachtten. ICT is informatietechnologie.

De vrijheid van informatie is in het VN-verdrag (BuPo) omschreven als de vrijheid tot het zoeken, ontvangen en uitdragen van inlichtingen en ideeën van welke aard en in welke vorm dan ook, ongeacht grenzen. De wet kan hieraan echter beperkingen opleggingen, bijvoorbeeld ter bescherming van de rechten van anderen en van de openbare orde.

Informatie en censuur

Schending van het recht op informatie heet censuur. Commerciële boodschappen vallen in de regel niet onder de vrijheid van informatie. Er zijn twijfelgevallen, zoals wanneer een actiegroep in een betaalde televisiereclame een misstand aan de kaak stelt.  Volgens het VN-verdrag (BuPo) is een bijzonder recht op informatie dat van een beklaagde om op de hoogte te worden gesteld van de aard van de aanklacht en het recht op rechtsbijstand. Verscheidene westerse staten kennen een wetgeving waarin burgers het recht is verleend tot inzage in informatie van de overheid, zoals de Freedom of Information Act in de VS en Canada en de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) in Nederland.

De voordelen van ICT

ICT (informatie- en communicatietechnologie) is het geheel van technische middelen om digitale informatie op te slaan en te verbreiden, zoals via computers en het internet. ICT kan in belangrijke mate bijdragen aan ontwikkeling, mensenrechten en een veiliger wereld. Zo kunnen early warnings worden gesignaleerd en verbreid om op die manier conflicten te voorkomen. Rapportage over mensenrechten is zeer gebaat bij het snel doorgeven van informatie, zoals via social media. Met media zoals Facebook, WhatsApp en Instagram kunnen binnen heel korte tijd grote groepen mensen worden gemobiliseerd.

Organisatie als Human Rights Internet hebben zich speciaal toegelegd op verspreiding van informatie over mensenrechten via internet. Het internet is veruit het belangrijkste kanaal geworden voor de publicatie van dergelijke rapporten. Landen die dat soort rapportage willen tegenhouden, zoals China, hebben geregeld websites geblokkeerd of e-mailverkeer gecensureerd.

ICT maakt het ook mogelijk om grote hoeveelheden data op te slaan en systematisch te onderzoeken, zoals nodig is voor bijvoorbeeld het voorkomen van ziekten, epidemieën en milieurampen. Met gebruik van informatietechnologie blijven boeren op de hoogte van de prijzen die voor hun producten in een naburige marktstad worden betaald, zodat zij sterker komen te staan tegenover tussenpersonen.

De nadelen van ICT

Grootschalige opslag van data wordt ook gebruikt voor ‘surveillance’, het volgen van grote groepen mensen om te zien of zich onder hen potentiële terroristen of misdadigers bevinden. Die massasurveillance heeft aanzienlijke risico’s voor de privacy. Het is bovendien gebleken dat grote hoeveelheden gegevens maar een bescheiden rol kunnen spelen bij het opsporen van gevaren.