Gedragscodes
Gedragscodes zijn in het volkenrecht regels van adviserende of bindende aard voor bedrijven of beroepsgroepen.
Gedragscodes omvatten onder meer beroepscodes die door een bepaalde beroepsgroep worden aanvaard. Sommige gedragscodes zijn wettelijk bindend, maar de meeste gedragscodes schrijven beginselen voor met bijvoorbeeld als sanctie dat iemand uit een beroepsgroep wordt gestoten.
De VN aanvaardde in 1979 een gedragscode voor wetshandhavers, die marteling verbiedt en het gebruik van vuurwapens alleen toestaat bij levensgevaar. De Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa aanvaardde in 1979 een code van vergelijkbare strekking voor de politie.
De beginselen van medische ethiek, aangenomen door de VN in 1982, verbieden artsen en verplegers elke medewerking aan marteling. Een VN gedragscode voor advocaten stelt onder meer dat gearresteerden binnen 48 uur contact moeten krijgen met een advocaat.
Gedragscodes: bedrijven
Vooral sinds de jaren negentig heeft een groot aantal multinationale bedrijven een gedragscode aangenomen. Daarin is in de regel vastgelegd hoe een bedrijf ‘verantwoordelijk’ zal ondernemen ten aanzien van milieu, arbeidsomstandigheden, non-discriminatie en dergelijke. Dergelijke gedragscodes houden geen wettelijke verplichting in en de sanctie op overtreding is hooguit een protest van werknemers of consumenten.
