Burgerrechten en mensenrechten

Burgerrechten (Engels: civil rights of civil liberties) kent twee betekenissen: rechten die gelden binnen een bepaald land, én deelname in maatschappelijke aangelegenheden, in verkiezingen en in openbare diensten.

Rechten die gelden binnen bepaald land

Burgerrechten zijn rechten die gelden binnen een bepaald land, mensenrechten zijn universeel. In de VS wordt de term gebruikt voor de rechten die zijn vervat in de Amerikaanse grondwet: vrijheid van godsdienst en meningsuiting, vrijwaring van marteling en inmenging in de persoonlijke levenssfeer, recht op een eerlijk proces en bescherming van minderheden. De Amerikaanse ‘burgerrechtenbeweging’ was vooral een beweging die zich in de jaren 1950 en 1960 inzette tegen rassendiscriminatie.

Deelname in maatschappelijke aangelegenheden, verkiezingen en openbare diensten

Het VN-verdrag voor Burgerrechten en Politieke Rechten (BuPo) noemt als burgerrechten: deelname in maatschappelijke aangelegenheden, in verkiezingen en in openbare diensten. In dat verdrag vormen integriteitsrechten (bescherming van lichaam en geest van de persoon), burgerrechten en politieke rechten (zoals stemrecht en het recht om deel uit te maken van bestuur) samen de ‘klassieke’ mensenrechten.

Burgerrechten in Nederland

In Nederland is er, anders dan in veel andere landen, geen nationale organisatie voor (Nederlandse) burgerrechten. Veel thema’s van de burgerrechten worden opgepakt door politieke partijen en soms door organisaties: privacy, recht op inkomensverzekering, recht op sociale verzekeringen, rechten bij arrestatie en in gevangenschap, vrijheid van meningsuiting, bescherming tegen haatspraak, persvrijheid, bescherming tegen discriminatie, stemrecht en zo meer.

Amnesty International is in Nederland actief voor onder meer de mensenrechten van asielzoekers en ongedocumenteerde vreemdelingen. Op de website van het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) is actuele juridische informatie over burgerrechten in Nederland te vinden.