Zware gevangenisstraffen voor activisten in China schandelijk

‘De schandelijke veroordeling van de prominente Chinese mensenrechtenverdedigers Xu Zhiyong en Ding Jiaxi is een flagrante schending van hun recht op vrijheid van meningsuiting en vergadering. Ze moeten onmiddellijk en onvoorwaardelijk worden vrijgelaten.’

Dit zei China-onderzoeker Alkan Akad van Amnesty International in reactie op de lange gevangenisstraffen die zijn opgelegd aan de Chinese rechtsgeleerde Xu Zhiyong en mensenrechtenadvocaat Ding Jiaxi. ‘Niemand mag worden opgesloten voor het bijwonen van een vreedzame bijeenkomst. Xu Zhiyong en Ding Jiaxi hebben te maken gehad met marteling en andere vormen van mishandeling gedurende jaren van willekeurige detentie. En nu worden ze geconfronteerd met meer dan tien jaar achter de tralies na vervalste en geheime processen.’

Deze vonnissen leggen de steeds nijpender wordende situatie bloot voor mensenrechtenverdedigers in heel China onder het bewind van president Xi Jinping. Pogingen om het leven van anderen te verbeteren door middel van legitiem mensenrechtenwerk, wordt er beantwoord met arrestaties, martelingen en lange gevangenisstraffen.

Achtergrond

Xu Zhiyong en Ding Jiaxi zijn maandag door een rechtbank in de provincie Shandong veroordeeld tot respectievelijk 14 en 12 jaar gevangenisstraf. Dat meldde de vrouw van Ding Jiaxi op Twitter. Xu en Ding zijn beide prominente leden van de New Citizens’ Movement, een netwerk van activisten dat in 2012 door Xu is opgericht om de transparantie van de overheid te bevorderen en corruptie aan de kaak te stellen.

De twee behoorden tot de tientallen advocaten en activisten die het doelwit waren na het bijwonen van een informele bijeenkomst in december 2019 in Xiamen, een stad aan de zuidoostkust van China, waar ze de situatie van het maatschappelijk middenveld en de actualiteit ontwikkelingen in China bespraken. Later die maand begon de politie in het hele land deelnemers aan de Xiamen-bijeenkomst op te roepen of vast te houden.

Nadat Ding op 26 december 2019 was weggevoerd, werd hij meer dan een jaar incommunicado vastgehouden in ‘residentiële bewaking op een aangewezen locatie’.

Vrienden van Xu Zhiyong zeggen dat hij na de bijeenkomst in december 2019 is ondergedoken. Begin februari 2020 bekritiseerde Xu de manier waarop president Xi Jinping omging met de coronacrisis en de demonstraties voor meer democratie in Hongkong en riep hij hem op af te treden. Op 15 februari 2020 werd Xu opgepakt terwijl hij in het huis van een mede-activist verbleef en werd vervolgens tot 21 januari 2021 ook incommunicado vastgehouden.

Beide mannen werden tijdens hun detentie onderworpen aan marteling en andere vormen van mishandeling, waaronder urenlange ondervragingen. Ook werden ze dagenlang meer dan 10 uur per dag vastgebonden aan een ijzeren ‘tijgerstoel’, met hun ledematen verdraaid. Deze behandeling is in strijd met het verbod op marteling en andere vormen van mishandeling volgens de internationale mensenrechtenwetgeving.

De autoriteiten onderzochten de zaken van Xu en Ding eerst gezamenlijk, tot 20 januari 2021, waarna ze werden beschuldigd van ‘ondermijning van de staatsmacht’ en hun advocaten te horen kregen dat hun zaken afzonderlijk zouden worden behandeld.

Lees meer over de mensenrechtensituatie in China.