‘Ze blijven verdrinken omdat wij niets veranderen’
Hij kijkt bezorgd naar zijn telefoon terwijl hij zich verontschuldigt. De kustwacht belt, hij moet opnemen. In de 24 jaar dat hij op Lampedusa werkt heeft hij volgens eigen telling 250.000 vluchtelingen voorbij zien komen. Iedereen die het redt om aan land te komen wordt onderzocht en krijgt indien nodig medische zorg. Wat hij het meeste ziet bij mensen die de overtocht overleven? Uitdroging, ernstige brandwonden, onderkoeling en verwondingen die mensen elkaar hebben toegebracht in gevechten om het laatste drinkwater.
‘Deprimerend, maar het moet gebeuren’ zegt arts Pietro Bartolo over een deel van zijn werk. Alle lichamen van de doden die binnen worden gebracht worden zorgvuldig bestudeerd. Elk litteken, elke moedervlek wordt beschreven zodat identificatie in ieder geval nog tot de mogelijkheden behoort.
De lichamen die hij onderzoekt worden binnengebracht door mannen als kapitein Stefano Carbone. Een bonk van een kerel die een groot deel van zijn tijd doorbrengt op een Search and Rescue boot van de Italiaanse Marine. Een boot waar maximaal 110 mensen tegelijk op kunnen. Maar ook als je uit het water bent gehaald en aan boord bent, ben je niet automatisch gered. Nog niet zo lang geleden stierven 28 mensen aan onderkoeling. Niet iedereen kon naar binnen. Hij heeft het moeilijk met de kinderen die overlijden, dat gaat hem niet in de koude kleren zitten.
Stefano en zijn baas hebben weinig interesse in politieke discussies; ‘onze enige prioriteit is het redden van levens’.
Ali is mensen als Stefano dankbaar. Hij werd door de Italiaanse kustwacht gered. Hij kwam uiteindelijk hier, in het zwaar bewaakte opvangcentrum van Lampedusa. Terwijl een paar mannen een bal overschieten vertelt hij over zijn reis. Op negenjarige leeftijd verloor hij zijn ouders, daarna ging hij naar Mogadishu waar hij de kost verdiende met het poetsen van schoenen. Onder zijn klanten waren ook soldaten, zij beloonden hem met mishandeling. Samen met een vriend ging hij met de vrachtauto van Ethiopië naar Sudan, van Sudan naar Libië. En toen, nadat zijn vriend was overleden na een val van de vrachtauto, toen kwam de oversteek.
De Italiaanse marine heeft Ali uiteindelijk gered. Aan boord van zijn rubberboot ontplofte – net voordat ze vertrokken – een gasfles waardoor 22 mensen gewond raakten. De boot raakte lek, een vrouw kon haar baby door haar verwondingen niet langer vasthouden en ze begonnen de bidden. Ze vroegen Allah om vergeving.
Ali is Italië dankbaar.
Pietro Barolo neemt zijn telefoon op. Geen crisis. De kustwacht wil graag weten wanneer bemanningsleden hun vaccinaties kunnen krijgen. Hij wil ook nog wel kort iets zeggen over de inzet van de Europese Unie: ‘mensen blijven verdrinken omdat wij niets veranderen.’
Pietro, Ali en Stefano leiden uiteenlopende levens maar op een klein eiland in de Middellandse Zee komen hun verhalen bij elkaar. Het valt niet mee, maar ze doen hun best.
