Wetsvoorstel aanpassing verkrachtingswet eerste stap naar meer gerechtigheid

Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid brengt vandaag op Internationale Vrouwendag een wetsvoorstel in consultatie om het verkrachtingsdelict in de strafwet aan te passen. Amnesty International vindt zijn voorstel een eerste stap op weg naar meer gerechtigheid voor slachtoffers, omdat het nu alle vormen van onvrijwillige seks strafbaar stelt als verkrachting. Volgens de huidige wet is het namelijk nodig dat dwang wordt bewezen. Dat is straks niet langer een vereiste.

‘Het is ontzettend belangrijk dat de minister de huidige wet wil moderniseren zodat deze in lijn is met internationale mensenrechtenverdragen. Dat is nu namelijk niet het geval’, zegt Dagmar Oudshoorn, directeur van Amnesty International Nederland. ‘Dit wetsvoorstel is veelbelovend, want het uitgangspunt wordt niet langer de vraag of het slachtoffer zich wel heeft verzet, maar of de verdachte wel heeft gecheckt of de ander seks wilde.’

Vrijwilligheid centraal in plaats van verzet

In de nieuwe wet worden verschillende delictsvormen opgenomen, namelijk een schuldvariant (verkrachting door nalatigheid, met maximaal 4 jaar celstraf), een opzetvariant (je wist dat de ander geen seks wilde en ging toch door, met maximaal 9 jaar celstraf) en een variant waarin het gebruik van dwangmiddelen of geweld als strafverzwarende omstandigheid geldt (maximaal 12 jaar celstraf).

‘Er komt meer verantwoordelijkheid te liggen bij degene die seksueel contact initieert om in het oog te houden of de ander ook seks wil’, zegt Martine Goeman, programmaleider Gender en Mensenrechten bij Amnesty. ‘Dat is een cruciale verandering, want het is een veel voorkomende reactie dat een slachtoffer bij een aanval van seksueel geweld bevriest.’

Kritisch bestuderen

Wel zijn er nog vragen bij de verdere uitwerking van de wet, zoals het verschil in strafmaat en een eventuele verjaringstermijn. ‘We gaan de details van het wetsvoorstel kritisch bestuderen samen met onze actiegroep van vrouwen die een verkrachting meemaakten. We zullen wederom advies uitbrengen aan de minister bij de internetconsultatie’, aldus Martine Goeman.

Eerste wetsvoorstel niet voldoende

Minister Grapperhaus kwam vorig jaar al met een voorstel om een nieuw delict in de wet op te nemen, namelijk ‘seks tegen de wil’. Zo werd seks zonder instemming weliswaar strafbaar, maar werd het niet als verkrachting gezien. Na kritiek van onder meer Amnesty International en slachtoffers van verkrachting ging de minister terug naar de tekentafel.

‘Het lijkt alsof de minister goed heeft geluisterd,’ aldus Legien Warsosemito-Schenk van Amnesty’s actiegroep van vrouwen die een verkrachting meemaakten. ‘Want victim blaming verdwijnt uit de wet. De verantwoordelijkheid komt nu te liggen bij de dader, waar het hoort.’

Verkiezingen

Amnesty vindt het belangrijk dat aanpassing van het verkrachtingsdelict in de wet voortvarend wordt behandeld en wordt opgenomen in het nieuwe regeerakkoord. Verschillende fracties in de Tweede Kamer hebben zich al gecommitteerd om de wet te verbeteren.

‘Niet alleen zodat slachtoffers meer gerechtigheid krijgen, maar ook zodat we in de samenleving hier veel meer over gaan praten en er een preventieve werking van uit kan gaan’, aldus Dagmar Oudshoorn. ‘Praten over seks en instemming moet de normaalste zaak van de wereld worden.’

Lees hier meer over onze campagne Let’s Talk About YES en bezoek hier onze JA-Muur om te tekenen voor een betere wet tegen verkrachting.

Lees hier het wetsvoorstel en het memorie van toelichting van minister Grapperhaus.

Lees hier de reactie van Amnesty op het wetsvoorstel.