Gerechtshof Verenigd Koninkrijk verbiedt wapenexport naar Saudi-Arabië
De beslissing van de Britse regering om licenties te blijven afgeven voor wapenleveranties aan Saudi-Arabië is onwettig. Dat is het oordeel van het gerechtshof in het Verenigd Koninkrijk, in een zaak die was aangespannen door de Campaign Against the Arms Trade (CAAT), in samenwerking met Amnesty International, Human Rights Watch en Rights Watch UK.
Cruciaal in de gerechtelijke procedure was het belang dat het gerechtshof hechtte aan het onderzoek van Amnesty, andere ngo’s en de VN. Diverse onderzoeken, onder andere dat van Amnesty International in Jemen, hebben aangetoond dat westerse wapens herhaaldelijk gebruikt zijn voor ernstige schendingen van het internationaal oorlogsrecht. Sommige schendingen komen mogelijk neer op oorlogsmisdrijven. Het gaat daarbij om dezelfde soort wapens en ander materieel dat vanuit het VK geëxporteerd wordt, waaronder in het VK zelf gefabriceerde wapens.
Duidelijk risico
Uit openbare informatie blijkt dat Saudi-Arabië deze schendingen niet voldoende heeft onderzocht, noch de daders ter verantwoording heeft geroepen. Daarom denkt Amnesty dat er een duidelijk risico is dat het voortzetten van de wapenleveranties tot verdere ernstige schendingen in Jemen zal leiden, en daarom in strijd is met de verplichtingen van het VK onder nationaal en internationaal recht.
De rechter bevestigde Amnesty’s visie. Op de vraag of schendingen uit het verleden relevant zijn bij het vaststellen van het risico op nieuwe schendingen, antwoordde het gerechtshof: “Natuurlijk. Hoe zou dat redelijkerwijs niet het geval kunnen zijn?”
[tekst loopt door onder de afbeelding]
Ook VS blokkeert export
Op dezelfde dag van het Britse vonnis stemde de Senaat in Washington in met enkele wetsvoorstellen die voorgenomen wapenleveranties aan Saudi-Arabië blokkeren, zo berichtte NRC Handelsblad.
Diverse landen, waaronder Nederland, België (Vlaanderen) en Griekenland hebben hun wapenexport aan Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten geheel of gedeeltelijk stopgezet. Andere landen hebben beperkende maatregelen ingesteld met betrekking tot de leveranties aan Saudi-Arabië. En in de nasleep van de moord op de Saudische journalist Jamal Khashoggi kondigden diverse Europese landen aan hun leveranties aan de Saudiërs te staken.
Reactie Amnesty
“Dit vonnis betekent eindelijk een beetje goed nieuws voor de bevolking van Jemen,” zegt Lucy Claridge van Amnesty. “In de vier jaar dat deze verwoestende oorlog nu duurt, heeft de door Saudi-Arabië geleide coalitie duizenden burgers in Jemen gedood, en huizen, scholen en ziekenhuizen met willekeurige luchtaanvallen met de grond gelijkgemaakt. Dit is de eerste keer dat een Britse rechter het gevaar erkent dat ontstaat als het VK Saudi-Arabië blijft voorzien van wapens voor gebruik in Jemen. We zijn blij met dit vonnis en zien het als een grote stap richting het vermijden van verder bloedvergieten.”
