Verenigd Koninkrijk: investeringsfonds Saudi-Arabië neemt voetbalclub Newcastle United over

In het Verenigd Koninkrijk is de overname van voetbalclub Newcastle United door het Saudische investeringsfonds Public Investment Fund (PIF) afgerond. De deal wordt al lang beschouwd als een poging om het mensenrechtenimago van Saudi-Arabië op te poetsen door prestigieuze sportclubs op te kopen en sportevenementen te organiseren.

Amnesty International waarschuwde in april 2020 de Engelse Premier League voor de mogelijke overname van voetbalclub Newcastle United door het PIF. De Saudische kroonprins Mohammed bin Salman is voorzitter van dit fonds.

‘Sportswashing’

Amnesty heeft herhaaldelijk gewaarschuwd dat Saudi-Arabië onder leiding van de kroonprins een zeer actief programma van ‘sportswashing’ uitvoert. Voor extreem veel geld worden grote sportevenementen georganiseerd. De Spaanse Supercup werd in Saudi-Arabië gespeeld, evenals de ‘Clash of the Dunes’ tussen boksers Anthony Joshua en Andy Ruiz jr, en ook de jaarlijkse Formule E-race en de Dakar Rally werden er gereden. Met de overname van Newcastle United is Saudi-Arabië eigenaar geworden van een eersteklas voetbalclub.

PR-stunt

‘Sinds er voor het eerst over deze deal werd gesproken, zeiden we dat het een duidelijke poging van de Saudische autoriteiten was om hun miserabele mensenrechtensituatie te verdoezelen met de glamour van topvoetbal’, zegt Sacha Deshmukh van de Britse Amnesty-sectie. ‘Tijdens de langdurige onderhandelingen zagen we dat de Saudische autoriteiten eindelijk gevangengenomen vrouwenrechtenactivisten zoals Loujain al-Hathloul vrijlieten – zij het met daaraan verbonden voorwaarden en pas na jaren van druk van de internationale gemeenschap.’

De Saudische autoriteiten voerden in de tweede helft van 2021 de vervolging van mensenrechtenverdedigers en dissidenten sterk op. Ook het aantal executies steeg. Dit volgt op een periode waarin de vervolging van activisten juist afnam en ook de doodstraf een stuk minder werd toegepast. Deze periode viel samen met het G20-voorzitterschap van Saudi-Arabië in de tweede helft van 2020.

Saudische mensenrechtensituatie blijft slecht

Onder Mohammed bin Salman blijft de mensenrechtensituatie in Saudi-Arabië nijpend. Critici van de regering, vrouwenrechtenactivisten, sjiitische activisten en mensenrechtenverdedigers worden nog steeds lastiggevallen en gevangengezet, vaak na uiterst oneerlijke processen. Daarnaast wordt Saudi-Arabië beschuldigd van een reeks misdrijven onder het internationaal humanitair recht tijdens het langdurige conflict in Jemen.

Nieuwe regels nodig

In 2020 stuurde de Britse Amnesty-sectie een gedetailleerd voorstel naar de Premier League voor een nieuwe toets voor eigenaren en bestuurders van voetbalclubs om na te gaan of de mensenrechten worden gerespecteerd bij overnames.