Venezuela: Regeringscontrole en onderdrukking door willekeurige detenties houdt aan

In het nieuwe rapport, Life detained: Politically motivated arbitrary detentions continue in Venezuela, bekritiseert Amnesty International het aanhoudende beleid van onderdrukking van de regering Nicolás Maduro. Het rapport documenteert de gevallen van negen in Venezuela willekeurig vastgehouden mensen. Amnesty eist hun onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating.

‘Het rapport toont aan dat de mensenrechtencrisis en de onderdrukking door de regering het recht op leven, op vrijheid en op bescherming in Venezuela in gevaar blijven brengen‘, zegt Erika Guevara-Rosas van Amnesty International. ‘Ons rapport documenteert niet alleen de onrechtvaardige detentie van leraren, vakbondsleden en mensenrechtenverdedigers, maar ook de willekeur van het rechtssysteem en de onmenselijke detentieomstandigheden. De continue impact hiervan op het leven van mensen blijft onbestraft. Willekeurige detenties mogen niet langer een instrument van onderdrukking en sociale controle door de regering blijven’, zegt Guevara-Rosas.    

Willekeurige detentie 

Volgens internationale afspraken, zoals het VN-Verdrag voor Burgerrechten en Politieke Rechten, kan niemand zonder rechtmatige reden gevangengezet worden. Toch worden mensen vastgezet zonder dat daar een legitieme reden voor is, of zonder een eerlijk proces. Zo wordt met willekeurige detentie bijvoorbeeld politieke tegenstanders het zwijgen opgelegd.

Tijdens deze willekeurige detenties worden ook andere ernstige en terugkerende schendingen van de mensenrechten of zelfs misdrijven volgens het internationaal recht gepleegd. Het gaat onder meer om marteling en andere wrede, onmenselijke of onterende behandeling, gedwongen verdwijningen, gebruik van rechtbanken met speciale jurisdictie over ‘terrorisme’, en onmenselijke detentieomstandigheden. Het nieuwe onderzoek documenteert de zaak van negen slachtoffers van politiek gemotiveerde willekeurige detenties tussen 2018 en 2022. Sommige detenties hielden rechtstreeks verband met politiek activisme tegen de regering, zoals in het geval van Roland Carreño. Anderen werden opgepakt vanwege gender of familiebanden met organisaties die door de regering als verdacht worden beschouwd, zoals in het geval van Emirlendris Benítez.  

Kwetsbare bevolking 

Deze uiteenlopende politieke motieven laten zien hoe kwetsbaar de bevolking is. De mensenrechtenschendingen zijn ernstig en men kan zomaar worden opgepakt. Het gaat zowel om uitgesproken tegenstanders van de regering als mensen die helemaal niet politiek actief zijn. De negen mensen in het rapport zijn allen tussen 2018 en 2022 gearresteerd en zitten nog altijd vast. 

• Emirlendris Benítez: moeder en koopvrouw, gearresteerd in augustus 2018. 
• María Auxiliadora Delgado en Juan Carlos Marrufo: getrouwd stel, beiden zijn vakspecialisten, gearresteerd in maart 2019. 
• Roland Carreño: journalist en politiek activist, gearresteerd in oktober 2020. 
• Guillermo Zárraga: voormalig vakbondsman en vader, gearresteerd in november 2020. 
• Dario Estrada: ingenieur en neurodivers persoon, gearresteerd in december 2020. 
• Robert Franco: leraar en vakbondsman, gearresteerd in december 2020. 
• Javier Tarazona: mensenrechtenverdediger en gewetensgevangene, gearresteerd in juli 2021.  
• Gabriel Blanco: activist en humanitair werker, gearresteerd in juli 2022. 

Zo werd het Venezolaanse echtpaar María Auxiliadora Delgado en Juan Carlos Marrufo op 19 maart 2021 willekeurig vastgehouden door agenten van de Algemene Directie Militaire Contraspionage (DGCIM). Hun enige connectie met de misdrijven waarvan ze worden beschuldigd, lijkt beperkt te zijn tot het feit dat Delgado de zus is van een gepensioneerde militaire officier, met vermeende banden met een aanslag op het leven van Nicolás Maduro. Het stel was van plan een ivf–behandeling te ondergaan. Ze zijn niet alleen het slachtoffer van willekeurige detentie, maar ze zijn ook beroofd van hun levensplannen, waaronder gezinsuitbreiding.

De 42-jarige Emirlendris Benítez wordt sinds 5 augustus 2018 willekeurig en zonder wettige reden vastgehouden. Zij werd onterecht in verband gebracht met geweldpleging tegen Nicolas Maduro, omdat ze een autorit deelde met derden die daarbij vermoedelijk betrokken waren. Ondanks dat ze zwanger was, werd Benítez gemarteld en gedwongen haar zwangerschap te beëindigen. Door de nawerkingen van de mishandeling, had ze een rolstoel nodig en kreeg ze andere ernstige gezondheidsproblemen. Benítez zit een onterechte gevangenisstraf van 30 jaar uit in het National Female Orientation Institute (INOF) in Los Teques, Caracas. Dit is zo’n 30 kilometer van haar familie, die haar moet voorzien van voedsel, water en andere middelen ondanks de humanitaire noodsituatie die het land nog steeds teistert. 

Geen incidenten

Deze gevallen weerspiegelen, naast de aanvullende gevallen die in het rapport worden beschreven, een patroon van herhaalde acties op verschillende tijdstippen, op verschillende plaatsen, en gepleegd door verschillende staatsveiligheidstroepen. In de context van deze willekeurige detenties worden ook andere ernstige, gerelateerde en terugkerende schendingen van de mensenrechten of zelfs misdrijven onder het internationaal recht gepleegd, waaronder marteling en andere wrede, onmenselijke of onterende behandeling, gedwongen verdwijningen, het ontbreken van een eerlijk proces en garanties voor een eerlijk proces. Rechtbanken worden ingezet met speciale jurisdictie over ‘terrorisme’ en de detentieomstandigheden zijn onmenselijk. De autoriteiten vervolgen willekeurig en beschuldigen mensen ongegrond van betrokkenheid criminele organisaties.

‘Benítez, Auxiliadora Delgado, Marrufo en Zarrága zijn het slachtoffer van een wijdverbreid en systematisch patroon van aanvallen op mensen die gezien worden als kritisch ten opzichte van de regering in Venezuela’, zegt Erika Guevara-Ross. ‘Deze gevallen behoren niet tot het verleden en staan ​​ook niet op zichzelf. De willekeurige detenties, martelingen en gedwongen verdwijningen waaraan zij zijn en nog steeds worden onderworpen, zijn misdrijven volgens het internationaal recht.’ 

Massale uitstroom

Het hoge aantal van 7,3 miljoen mensen dat het land heeft verlaten op zoek naar bescherming, weerspiegelt de aanhoudende kritieke economische en sociale situatie in Venezuela. Dit is ongeveer een kwart van de totale bevolking. Tussen mei 2022 en mei 2023 is er een toename te zien van meer dan een miljoen mensen, die Venezuela heeft verlaten: het symboliseert de aanhoudende mensenrechtencrisis in het land.

Oproep Amnesty

Amnesty International is van mening dat de detenties onderdeel zijn van een wijdverbreide en systematische aanval op de burgerbevolking en misdrijven tegen de menselijkheid kunnen vormen. Het bureau van de aanklager van het Internationaal Strafhof, de VN-onderzoeksmissie en mensenrechtenorganisaties kwamen tot dezelfde conclusie. De Venezolaanse autoriteiten moeten strafrechtelijk worden onderzocht door het Internationaal Strafhof, door Argentijnse rechtbanken op grond van het beginsel van universele jurisdictie, en onder toezicht staan van de Verenigde Naties – onder het mandaat van de Fact-Finding Mission – en de Hoge Commissaris voor Mensenrechten. ‘De druk van de internationale gemeenschap mag niet afnemen’, aldus Erika Guevara-Rosas. 

Venezolaanse maatschappelijke organisaties schatten dat in Venezuela momenteel ongeveer 300 mensen om politieke redenen worden vastgehouden. Volgens de Venezolaanse mensenrechtenorganisatie Foro Penal zijn er sinds 2014 meer dan 15.700 politiek gemotiveerde willekeurige detenties geweest in Venezuela. 

Lees hier meer over de situatie in Venezuela in een eerder rapport over systemische straffeloosheid.