Uitspraak in rechtszaak Kiobel-Shell op 23 maart

De rechtbank in Den Haag doet woensdag 23 maart uitspraak in de historische rechtszaak die de Nigeriaanse Esther Kiobel samen met drie andere weduwen in 2017 aanspande tegen Shell in Nederland. Zij beschuldigen het bedrijf van medeverantwoordelijkheid voor de onrechtmatige arrestatie, detentie en executie van hun echtgenoten door de Nigeriaanse overheid in 1995.

Update van 8 november 2022:

Esther Kiobel, Victoria Bera en twee andere Nigeriaanse weduwes staken hun juridische stappen tegen Shell over de vermeende betrokkenheid van het bedrijf bij de arrestatie die leidde tot de executie van hun echtgenoten in 1995 in Nigeria. Afgelopen maart verloren zij hun civiele zaak. De rechtbank in Den Haag oordeelde dat er onvoldoende bewijs was voor Shells mogelijke aandeel. De wettelijke procedure die in 2017 in Nederland werd gestart, nadat een rechtszaak in de VS na jaren in 2012 niet ontvankelijk werd verklaard, komt daarmee tot een eind. De weduwes, die teleurgesteld zijn, vinden het belangrijk dat Shell ter verantwoording werd gehouden in de rechtbank en dat zij gehoord werden. Amnesty International prijst de vrouwen voor hun veerkracht en inzet om de waarheid aan het licht te brengen, en meent dat de procedure onnodig lang heeft geduurd. De procedure is een aanklacht tegen de manier waarop bedrijven in staat zijn zich langdurig te onttrekken aan hun verantwoordelijkheid voor misdrijven en mensenrechtenschendingen. Daar moeten overheden wetmatig verandering in brengen: het moet voor slachtoffers makkelijker worden om gerechtigheid te zoeken. 

De uitspraak vindt plaats op 23 maart 2022 om 10.00 uur in de Rechtbank Den Haag aan de Prins Clauslaan 60. Esther Kiobel en één van de andere eiseressen, Victoria Bera zijn hierbij aanwezig, samen met hun advocaat Channa Samkalden (advocatenbureau Prakken d’Oliveira) en vertegenwoordigers van Amnesty International.

De eis

De echtgenoten van Esther Kiobel, Victoria Bera, Blessing Eawo en Charity Levula werden in 1995 door de Nigeriaanse overheid opgehangen na een schijnproces. Ook vijf andere mannen, onder wie protestleider en schrijver Ken Saro-Wiwa, werden geëxecuteerd. Samen staan ze bekend als de Ogoni Negen. Hun executie volgde op het gewelddadig neerslaan door de Nigeriaanse overheid, van vreedzame demonstraties van het Ogoni-volk. De Ogoni protesteerden sinds begin jaren negentig tegen de olievervuiling van hun regio (Ogoniland, Nigerdelta) door Shell.

De vier weduwen vragen publieke excuses en een schadevergoeding van Shell voor de rol die het bedrijf speelde bij de executie van hun echtgenoten. ‘Zij stellen dat hun mannen nog in leven zouden zijn als Shell niet alleen op winst uit was geweest. Het bedrijf moedigde de Nigeriaanse regering aan om de protesten van het Ogoni-volk bloedig neer te slaan, terwijl het bedrijf wist dat het leger mensenrechten schond’, zegt Mark Dummett, hoofd Bedrijfsleven en Mensenrechten van Amnesty International. Amnesty onderzocht de rol van Shell bij de gewelddadige reactie op de protesten van het Ogoni-Volk en Shell’s betrokkenheid bij de executie van de Ogoni Negen.

‘Deze zaak onderstreept de noodzaak van wetgeving die ervoor zorgt dat slachtoffers van mensenrechtenschendingen door bedrijven rechtvaardig worden behandeld. Op dit moment werkt Liesje Schreinemacher, minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, aan een wet die bedrijven verplicht om mensenrechten te respecteren. Het is van groot belang dat die wet bescherming van benadeelden centraal stelt en, waar mensenrechtenschendingen plaatsvinden, toegang tot de rechter en remedie waarborgt, zegt Amnesty International.

Esther Kiobel strijdt al 20 jaar voor gerechtigheid

Amnesty International ondersteunt Esther Kiobel sinds zij na de moord op haar man moest vluchten uit Nigeria. Zij woont inmiddels in de Verenigde Staten en haar juridische strijd tegen Shell duurt al 20 jaar. In 2002 begon ze een zaak tegen Shell in New York. Na 11 jaar oordeelde het Amerikaanse Hooggerechtshof in 2013 echter, dat de VS niet juridisch bevoegd zijn om de zaak te behandelen. De inhoudelijke behandeling van Esthers aanklachten tegen Shell vond nooit plaats. In 2017 klaagde zij Shell daarom samen met Victoria, Blessing en Charity in Nederland aan. Begin 2019 achtte de rechtbank in Den Haag zich bevoegd en bepaalde de rechter dat Shell vertrouwelijke interne stukken moest overhandigen aan de advocaten van de eiseressen. Tijdens de laatste zitting, eind 2019, verklaarden Nigeriaanse getuigen dat ze door Shell werden omgekocht om te getuigen tegen de ‘Ogoni Nine’.

Op 23 maart, meer dan 25 jaar na de moord op hun echtgenoten, hopen Esther en de andere eiseressen eindelijk gerechtigheid te krijgen

Interview

Op dinsdag 22 maart 2022 vond een online interview plaats met Esther Kiobel, Victoria Bera, Mark Dummett (Amnesty International) en Seun Bakare (Amnesty International Nigeria). Dit was de avond voor de rechtbank uitspraak zou doen.

Bekijk het interview hieronder.