Twee jaar voor start WK Voetbal behandelt Qatar arbeidsmigranten nog steeds slecht

Qatar moet naleving van de arbeidshervormingen die het land doorvoerde beter afdwingen en een einde maken aan de straffeloosheid van werkgevers die misbruik maken van arbeidsmigranten. Alleen zo kan het land zijn beloften om de rechten van werknemers te beschermen volledig nakomen.

Sinds de FIFA het Wereldkampioenschap Voetbal van 2022 aan Qatar toewees, wordt het land kritisch gevolgd wat betreft de omgang met arbeidsmigranten. In een nieuw rapport, Reality Check 2020: Countdown to the 2022 World Cup – Migrant Workers’ Rights in Qatar, analyseert Amnesty International de voortgang die het land maakt bij het hervormen van het arbeidsstelsel. De organisatie verwelkomde recente hervormingen, maar waarschuwt dat de realiteit voor veel arbeidsmigranten zwaar zal blijven.

Hervormingen niet nageleefd

‘Qatar introduceerde recent een aantal ingrijpende hervormingen waardoor arbeidsmigranten minder reisbeperkingen hebben en gemakkelijker van baan kunnen veranderen,’ zegt Steve Cockburn van Amnesty International. ‘Ook werd een betere betaling beloofd, en toegang tot de rechtbank wanneer er sprake is van misbruik. Maar veel arbeidsmigranten kunnen nog niet van deze veranderingen profiteren. Tot deze hervormingen volledig zijn doorgevoerd, blijven de arbeidsmigranten gevangenzitten in een vicieuze cirkel van uitbuiting.’

Positieve hervormingen worden te vaak ondermijnd omdat ze niet worden nageleefd en door de onwil om werkgevers die hun arbeiders uitbuiten ter verantwoording te roepen. Inspectiesystemen zijn ontoereikend om misbruik op te sporen en het blijft voor de arbeidsmigranten moeilijk om klachten in te dienen zonder hun inkomen en wettelijke status op het spel te zetten.

Jarenlange hervormingen

Sinds 2017 heeft de regering van Qatar een aantal hervormingen doorgevoerd. Deze omvatten arbeidsrechtbanken om de toegang tot de rechter te vergemakkelijken, een fonds om de betaling van onbetaalde lonen te ondersteunen en een minimumloon. Ook werden wetten afgeschaft die arbeidsmigranten verplichtten om toestemming van hun werkgever te vragen om van baan te mogen veranderen of het land te verlaten. Alleen als de hervormingen volledig zijn geïmplementeerd, zouden deze kunnen helpen om een einde te maken aan de meest problematische aspecten van het kafala-systeem en kunnen arbeidsmigranten naar de rechter stappen als ze worden uitgebuit. Duizenden arbeiders worden echter nog steeds het slachtoffer van arbeidsmisbruik.

Oproep nationale voetbalbonden

Gelijktijdig met het uitkomen van het nieuwe rapport heeft Amnesty meer dan twintig nationale voetbalbonden, waaronder ook de KNVB, in een brief gevraagd om zich expliciet en publiekelijk uit te spreken over de mensenrechtenschendingen die plaatsvinden in Qatar.

Amnesty’s oproep

‘Het ter verantwoording roepen van daders is cruciaal om de cyclus van misbruik te doorbreken,’ zegt Cockburn. ‘Qatar moet werkgevers die misbruik maken van de wet laten zien dat hun acties gevolgen hebben, door toezicht te houden op de naleving van wetten en door werkgevers die deze overtreden te bestraffen. Het is tijd voor Qatar om een ​​duidelijk signaal af te geven dat arbeidsmisbruik niet wordt getolereerd.’

Als organisator van het WK heeft de FIFA de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat bij de voorbereiding en uitvoering van het toernooi de mensenrechten worden gerespecteerd. Daarmee is FIFA ook verplicht om WK-partners ter verantwoording te roepen en zijn macht te gebruiken om Qatar ertoe aan te zetten zijn arbeidssysteem volledig te hervormen.