Turkije: oud Amnesty-voorzitter Taner Kılıç na 8 jaar eindelijk vrijgesproken

Na een proces dat bijna 8 jaar duurde, is de voormalige voorzitter van Amnesty Turkije, Taner Kılıç, vandaag eindelijk vrijgesproken. Zijn zaak is een voorbeeld van de politiek gemotiveerde pogingen van de Turkse autoriteiten om mensenrechtenverdedigers te criminaliseren.  

Taner Kılıç, een mensenrechtenadvocaat en voormalig voorzitter van Amnesty Intenrational Turkije, werd in juni 2017 gearresteerd. Hij zat meer dan 14 maanden in de gevangenis. Ondanks een compleet gebrek aan bewijs werd hij in juli 2020 veroordeeld voor ‘lidmaatschap van een terroristische organisatie’ en kreeg hij een gevangenisstraf van meer dan 6 jaar opgelegd.  

Taner Kılıç is een van de oprichters van Amnesty International Turkije. De afgelopen 20 jaar speelde hij een cruciale rol op het gebied van mensenrechten, zowel binnen Amnesty International als in de bredere mensenrechtengemeenschap in Turkije.  

De beproeving van Taner Kılıç is nu ten einde, maar in Turkije vindt een nieuwe golf plaats van veroordelingen van mensenrechtenactivisten, journalisten en politieke activisten. 

“De nachtmerrie is eindelijk voorbij” 

“Voor mij is deze nachtmerrie die al bijna 8 jaar duurt eindelijk over”, zegt Taner Kılıç. “Mijn gevangenschap van meer dan een jaar heeft mijn familie een groot trauma bezorgd. Deze oneerlijke rechtszaak hing als een zwaard van Damocles boven mij en boven de hele mensenrechtengemeenschap in Turkije. Het was aan de aanklagers om mijn schuld te bewijzen, maar deze zaak duurde jaren. Ondanks dat ik meerdere malen heb bewezen dat ik onschuldig was.” 

“Dit heeft veel onzekerheid veroorzaakt in mijn leven. Het enige dat ik zeker wist was dat ik gelijk had en onschuldig was. De steun vanuit de hele wereld gaf me kracht. Ik bedank iedereen die voor mij in actie kwam!” 

Dubbel gevoel

De vrijspraak van Taner Kılıç volgt op de afwijzing door het Hof van Cassatie van een beroep van de aanklager. Die had beroep aangetekend tegen het eerdere besluit van het hof om de veroordeling van Taner Kılıç in te trekken.  

“Vandaag komt er een einde aan de afschuwelijke ervaring van Taner”, zegt Agnès Callamard, de secretaris-generaal van Amnesty International. “Ons gevoel erover is dubbel. De wreedheid waarmee Taner te  maken kreeg – de gestolen jaren voor hem en zijn familie – kunnen niet worden vergeten. Zijn vasthoudendheid en veerkracht, samen met onze vastberadenheid om dit onrecht aan te vechten, laten zien dat we  samen bergen kunnen verzetten.” 

Achtergrond over de zaak 

In mei 2022 bevestigde het Europese Hof van de Rechten van de Mens dat de Turkse autoriteiten “geen enkele aannemelijke verdenking” hadden dat “Taner Kılıç een misdrijf had gepleegd” toen ze hem in 2017 en ‘18 meer dan 14 maanden in voorarrest hielden. Het hof gaf aan dat zijn gevangenschap op basis van terrorisme-gerelateerde aanklachten “direct was gelinkt aan zijn activiteiten als mensenrechtenverdediger”.   

In november 2022 besloot het Turkse Hof van Cassatie de veroordeling van Taner Kılıç in te trekken omdat het onderzoek “incompleet” was. De aanklager ging tegen deze uitspraak in beroep. 

“De lange vervolging van Taner is een voorbeeld van hoe de Turkse autoriteiten rechtbanken als wapen inzetten om kritische stemmen het zwijgen op te leggen en van de voortdurende aanval van de Turkse autoriteiten op rechten en vrijheden en mensen die deze verdedigen”, zegt Agnès Callamard. 

De vrijspraak van Taner Kılıç komt in een periode waarin vrijheden in Turkije opnieuw worden ingeperkt. Meer dan 1.600 mensen zouden zijn onderzocht vanwege mogelijke banden met het Democratisch Volkscongres, een platform voor ngo’s en politieke partijen. Vorige week werden ten minste 50 mensen vastgezet en 30 van hen in hechtenis geplaatst voor ‘terrorisme’-gerelateerde aanklachten. Zij waren ondervraagd over hun vreedzame activiteiten van meer dan 10 jaar geleden.