Tsjechië: mogelijk buitengerechtelijke executie door politie

In Tsjechië overleed een Roma-man nadat drie agenten geweld tegen hem gebruikten. Amnesty International roept de autoriteiten op onmiddellijk een onafhankelijk en grondig onderzoek in te stellen naar de politieactie.

Amnesty International beschouwt de nekklem die de politie gebruikte bij de arrestatie van de man als roekeloos, onnodig en buitenproportioneel. Daarmee handelde de politie onwettig. Amnesty roept de Tsjechische autoriteiten op het gebruik van deze techniek om iemand in bedwang te houden te verbieden, omdat de techniek het ademen ernstig belemmert.

Video toont langdurige nekklem

Volgens een video van de arrestatie die de nieuwsdienst Romea.cz naar buiten bracht, gebruikten drie agenten op 19 juni 2021 geweld tegen een Roma-man in de Tsjechische stad Teplice. Op de video is te zien dat de man op de grond ligt terwijl de agenten hem in bedwang houden. Een van de agenten knielt op de nek van de man gedurende het gehele incident, dat volgens de video zeker vijf minuten duurde. De agent blijft zijn knie gebruiken om de man in bedwang te houden, zelfs nadat hij in de handboeien zit en geen verzet vertoont.

Politieactie is onwettig

De politieactie die in de video te zien is, is volgens Amnesty gewelddadig en onwettig. Een nekklem belemmert het ademhalen en vormt een ernstige bedreiging voor iemands leven, zeker als die gedurende lange tijd wordt toegepast.

Volgens internationale mensenrechtenverdragen waaraan Tsjechië gebonden is, moet het gebruik van politiegeweld wettig, noodzakelijk en proportioneel zijn. Op grond van de videobeelden concludeert Amnesty dat dat hier niet het geval was. Met name de mate waarin de man zich verzette, rechtvaardigt niet het gebruik van zo’n gevaarlijke techniek.

Minister steunt agenten

Amnesty maakt zich ook zorgen over de verklaring van de Tsjechische minister van Binnenlandse Zaken. Hij liet via sociale media weten dat de agenten ‘zijn volwaardige steun’ krijgen. Ook meldde hij dat ‘zij die de wet breken onder invloed van verslavende middelen moeten weten dat de politie tegen hen optreedt.’ Daarmee geeft hij wetshandhavers carte blanche om onnodig of buitensporig geweld te gebruiken wanneer ze te maken hebben met mensen onder invloed van drugs. Dat is gevaarlijk, aangezien zij daarmee het gevoel krijgen niet gestraft te zullen worden en boven de wet te staan.

Op 21 juni 2021 bracht de politie een verklaring uit dat uit autopsie bleek dat de man mogelijk was overleden als gevolg van drugs. Amnesty wijst erop dat bij een onderzoek naar de doodsoorzaak in ogenschouw moet worden genomen dat het optreden van de politie aan zijn dood kan hebben bijgedragen. Het is zeer waarschijnlijk dat het langdurig toepassen van de nekklem ervoor zorgde dat al bestaande problemen door ziekte of drugs verergerden. Dan is de politieactie wel degelijk de oorzaak van overlijden.

Amnesty’s oproep

Internationale mensenrechtenverdragen verplichten de minister van Binnenlandse Zaken, de politie en andere wethandhavingsautoriteiten ertoe snel een onafhankelijk, grondig en effectief onderzoek in te stellen naar de dood van de man in Teplice. Ook moeten zij daarbij alles in het werk stellen om eventuele racistische motieven boven tafel te brengen en vast te stellen of etnische haat of vooroordelen een rol hebben gespeeld of niet.