Traangas en rubber kogels tijdens Istanbul Pride – Amnesty-medewerkers geraakt

Afgelopen zaterdag ging een video van de Londen Pride viral waarin te zien is hoe een politieagent zijn vriend ten huwelijk vraagt. Ook hield de Londense burgemeester Sadiq Khan, de eerste islamitische burgemeester van een Europese miljoenenstad, een iconische toespraak in solidariteit met de LGBTI-beweging. De stemming tijdens de Istanbul Pride van afgelopen zondag was echter alles behalve optimistisch.

De gouverneur van Istanbul had opnieuw een verbod uitgevaardigd voor de Istanbul Pride mars wegens veiligheids- en terreurrisico’s. Desondanks gingen honderden betogers de straat op. De onderstaande video die werd opgenomen door het Amnesty-team toont de traditionele reactie van de Turkse politie. Twee Amnesty collega’s werden hierbij geraakt.

De organisatoren verdedigden hun standpunt dat de politie de plicht had om het recht op protest en meningsuiting van de LGBTI-activisten te beschermen. Tegelijkertijd wilde de organisatie niet verantwoordelijk zijn voor slachtoffers bij een eventuele terreuraanslag. Wegens het verbod wilden de LGBTI-activisten een persverklaring afleggen waarin zij het besluit van de gouverneur afkeuren. Om dit te voorkomen waren grote delen van het Taksimplein en Istiklal-straat afgegrendeld met tientallen ME-wagens en duizenden politieagenten. Ondanks de tegemoetkoming van de Pride-organisatoren reageerde de Turkse politie keer op keer met excessief geweld.

Om de politie te ontlopen schoolden kleine groepen activisten over het hele centrum van Istanbul samen. Ze scandeerden leuzen of renden met regenboogvlaggen door de menigte. De populaire kreet onder de betogers om de aanwezigheid van LGBTI’s in de samenleving te benadrukken ‘Waar ben je mijn liefde?! Ik ben hier mijn liefde!’ beantwoordde de politie met traangasgranaten en rubberen kogels.

De inzet van traangasgranaten en rubberen kogels bij het vreedzame protest van dit weekend is onwettig en ongerechtvaardigd. De Turkse politie zette disproportionele middelen in zonder waarschuwing vooraf en zonder onderscheid. Activisten, waarnemers, omstanders, journalisten en fotografen werden allen onder vuur genomen. Het recht op protest en meningsuiting wordt door de Turkse Grondwet en het internationaal recht beschermd en behoort door de Turkse autoriteiten te worden nageleefd. Het beschermen van protesten van kwetsbare groepen verdient daarbij extra aandacht.

Volgens het Istanbul Pride Committee waren aan het einde van de dag 29 betogers gearresteerd, onder wie het Duitse Bundestaglid Volker Beck en Europarlementariër Terry Reintke. Inmiddels is iedereen weer vrijgelaten.

Ondanks de harde repressie en excessief politiegeweld lijken de LGBTI-activisten niet te wijken. ‘We zijn sterker, groter en luider geworden’ aldus de persverklaring van Istanbul Pride. De acties van de betogers toonden een hoge mate van originaliteit. Humor is daarbij een belangrijk wapen. Met muziek en kleurrijke kleding werden de grenzen van het toelaatbare opgezocht. Ook behaalden de activisten deze week een kleine ‘overwinning’. Terwijl met een megafoon werd omgeroepen dat de betogers moesten verdwijnen, werd door de politie voor het eerst de ‘I’ (intersexual) toegevoegd bij LGBT. Dit werd door de LGBTI-activisten onder luid gejuich ontvangen.