Tanzania: beëindig massa-arrestaties en willekeurige detenties van politieke oppositie

De Tanzaniaanse autoriteiten moeten dringend een einde maken aan de massa-arrestaties en willekeurige detentie van critici van de regering. Dat zegt Amnesty International, nu de intimidatie van leden van de politieke oppositie toeneemt in de aanloop naar de lokale verkiezingen in december en de algemene verkiezingen in 2025. 

Op 11 augustus arresteerde de Tanzaniaanse politie leiders van de Partij voor Democratie en Vooruitgang, de belangrijkste politieke oppositiepartij die bekend staat als Chama cha Demokrasia na Maendeleo (Chadema). Onder de gearresteerden bevonden zich voormalig presidentskandidaat Tundu Lissu en meer dan honderd jongeren, evenals vijf journalisten.  Ze werden opgepakt voor het overtreden van een verbod op het houden van een jeugdconferentie. De arrestaties vonden plaats tijdens een bijeenkomst in Chadema’s Nyasa regiokantoor in Mbeya, zuidwest Tanzania, in de aanloop naar International Youth Day op 12 augustus. 

Meerdere massa-arrestaties

De Tanganyika Law Society (TLS), de vereniging van advocaten op het vasteland van Tanzania, zei dat de politie op dezelfde dag ook 107 leden van de Chadema-partij arresteerde in de Iringa-regio in de Nyasa-zone, in de zuidelijke hooglanden van het Tanzania. 

‘De massa-arrestaties en willekeurige opsluiting van leden van de Chadema-partij, hun aanhangers en journalisten is een zeer verontrustend teken in de aanloop naar de lokale verkiezingen in december 2024 en de algemene verkiezingen in 2025. De Tanzaniaanse autoriteiten moeten dringend het recht op vrijheid van meningsuiting en vereniging respecteren’, zegt Sarah Jackson van Amnesty International. 

Leiders naar onbekende locaties gebracht

Twee ooggetuigen vertelden Amnesty International dat ook de vicevoorzitter van Chadema, Tundu Lissu, de secretaris-generaal, John Mnyika, de regionale leider van Nyasa, Joseph Mbilinyi, en de leiders van de jongerenafdeling van de partij, Baraza la Vijana Cha Chadema (Bavicha) zijn gearresteerd. Volgens een partijfunctionaris bracht de politie de leiders naar onbekende locaties, en andere partijleden en journalisten naar verschillende politiebureaus in Mbeya. 

Later, op 12 augustus, arresteerde de politie de partijvoorzitter van Chadema, Freeman Mbowe en de nationale leider van Bavicha, John Pambalu. Dit gebeurde op het vliegveld van Songwe. De twee mannen zaten op een vlucht uit Dar es Salaam, waar ze een bezoek hadden gebracht aan andere partijleiders en –leden die waren gearresteerd. 

De advocaten van Chadema vertelden Amnesty International dat ze van de regionale politiecommandant van Mbeya geen informatie over de verblijfplaats van de gearresteerde personen of de aanklachten kregen. De advocaten konden echter bevestigen dat Joseph Mbilinyi werd vastgehouden in het centrale politiebureau van Iringa. 

De autoriteiten dwarsbomen activiteiten van de politieke oppositie, terwijl ze politici van de regerende Chama cha Mapinduzi (CCM) partij ongehinderd laten vergaderen. 

Oproep Amnesty International

‘De Tanzaniaanse autoriteiten moeten dringend alle gevangenen vrijlaten of hen aanklagen voor een erkend strafbaar feit, in overeenstemming met internationale normen. Als er legitieme aanklachten zijn tegen de gevangenen, moeten de autoriteiten hun recht op een eerlijk proces respecteren, in overeenstemming met de internationale mensenrechtenwetgeving en –normen’ zegt Sarah Jackson. ‘Hieronder valt onder andere het informeren van de gevangenen over de redenen van hun arrestatie, hen onmiddellijk voor een rechter brengen en toegang verlenen tot juridische bijstand’.  

In de aanloop naar de komende verkiezingen roept Amnesty International de Tanzaniaanse autoriteiten op om de mensenrechten van alle mensen te respecteren, te beschermen en na te leven, inclusief het recht op vrijheid van meningsuiting, vereniging en vreedzame vergadering. Ze moeten een einde maken aan de willekeurige arrestaties en opsluiting van leden van de politieke oppositie. Ook moeten ze burgers weer de ruimte geven om zicht te organiseren.  

Achtergrond

Samia Suluhu Hassan werd na het overlijden van president John Pombe Magufuli op 17 maart 2021 beëdigd als eerste vrouwelijke president van Tanzania. Toen president Magufuli aan de macht was, werden oppositiepolitici willekeurig gearresteerd en vastgehouden, dit bleef zo onder president Hassan. 

Op 21 juli 2021 arresteerde de politie oppositieleider Freeman Mbowe en elf andere functionarissen en medewerkers van de Chadema-partij in een hotel in Mwanza, in het noordwesten van Tanzania. Ze werden enkele uren voor een geplande conferentie gearresteerd. Op deze conferentie zouden partijleden discussiëren over de eis voor een nieuwe grondwet.  

Hoewel zeven van hen dagen na hun arrestatie werden vrijgelaten, werd Mbowe pas meer dan zeven maanden later vrijgelaten, nadat de openbare aanklager de aanklacht van terrorisme tegen hem en drie anderen introk. 

Op 14 juli 2023 werden advocaat en activist Boniface Mwabukusi en politiek activist Mdude Nyagali gearresteerd enkele dagen na het houden van een persconferentie in Dar es Salaam. Tijdens deze persconferentie uitten ze kritiek op een havenovereenkomst tussen Tanzania en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Op 12 augustus 2023 werden ze op weg naar Dar es Salaam opnieuw gearresteerd en naar het centrale politiebureau in de stad Mbeya gebracht. De volgende dag arresteerde de politie Willibrod Slaa, voormalig parlementslid en diplomaat, in zijn huis in Dar es Salaam en bracht hem naar het politiebureau van Mbweni. Ze werden beschuldigd van verraad maar op 18 augustus 2023 vrijgelaten onder strikte meldingsvoorwaarden. 

Op 10 september 2023 arresteerde de politie Tundu Lissu voor het houden van een ‘onwettige bijeenkomst’ nadat hij een politieke bijeenkomst had bijgewoond in de Loliondo divisie in het noorden van Tanzania.