Syrië/Jordanië: door VN geleide terugkeeroperatie brengt vluchtelingen in Syrië in gevaar
Amnesty International roept de Verenigde Naties en de Syrische Arabische Rode Halve Maan (SARC) op om geen vluchtelingen uit het Rukban-kamp in Jordanië terug te brengen naar Syrië.
Door de operatie lopen mensen die terugkeren het risico op willekeurige detentie, gedwongen verdwijning en marteling en andere vormen van mishandeling, waaronder seksueel geweld. Amnesty publiceerde hierover eerder deze week het rapport You’re going to your death.
Erbarmelijke omstandigheden
Rukban is een informele nederzetting in een geïsoleerd en onherbergzaam gebied tussen de Syrische en Jordaanse grens, en wordt ‘de berm’ genoemd. De levensomstandigheden in het kamp zijn erbarmelijk en de bewoners hebben geen toegang tot medische zorg, sanitaire voorzieningen en schoon water.
Plannen VN om mensen naar Syrië terug te brengen
Amnesty ontving informatie dat de VN vanaf september plannen hebben om de overplaatsing van mensen van Rukban naar ‘opvangcentra’ in de Syrische stad Homs te vergemakkelijken. Daar zullen ze 14 dagen in quarantaine worden geplaatst.
Amnesty verzamelde bewijzen dat deze opvangcentra door de Syrische autoriteiten zijn gebruikt om mensen die terugkeerden vast te houden en te ondervragen. Sommigen van hen werden vervolgens overgebracht naar inlichtingencentra waar ze willekeurig werden vastgehouden en in sommige gevallen werden gemarteld of verdwenen. Het is niet duidelijk hoeveel mensen uit Rukban zullen worden overgebracht als de door de VN geleide terugkeeroperatie doorgaat.
Amnesty’s oproep
‘We dringen er bij de VN en de SARC op aan om niet door te gaan met het terugbrengen van mensen. Dat zal zonder twijfel de vrouwen, mannen en kinderen die in Rukban hebben geleefd in gevaar brengen’, zegt Marie Forestier van Amnesty. ‘Uit ons onderzoek blijkt dat de Syrische autoriteiten het specifiek hebben gemunt op mensen die uit Rukban terugkeerden. Zij beschuldigden hen van ‘terrorisme’, waarna hun mensenrechten ernstig werden geschonden.’
Juist humanitaire hulp nodig
‘De eis om in quarantaine te gaan in de door de overheid gecontroleerde faciliteiten, geeft de Syrische autoriteiten in wezen een vrijbrief om 14 dagen lang mensen die terugkeerden te ondervragen. De regeringen van Syrië en Jordanië en alle partijen bij het conflict zouden juist moeten zorgen voor onbelemmerde toegang van humanitaire hulp tot Rukban’, zegt Forestier.
Het laatste humanitaire konvooi werd in september 2019 door de Syrische regering in Rukban toegelaten. In maart 2020 kondigde Jordanië aan dat het geen hulp over zijn grondgebied zou laten passeren in verband met de coronapandemie. Het hoofd van de lokale raad van Rukban vertelde Amnesty dat kampbewoners hun woede uitten omdat de enige konvooien die naar Rukban gaan mensen brengen in plaats van hulpgoederen.
