Syrië: humanitaire ramp dreigt als de laatste hulpcorridor niet open blijft

Op 10 juli verloopt de resolutie waarmee de Verenigde Naties vanuit het buitenland hulp kunnen bieden aan minstens 4 miljoen inwoners en intern ontheemden in het noordwesten van Syrië. De VN-Veiligheidsraad moet deze resolutie verlengen. Dit zegt Amnesty International in een rapport dat vandaag verschijnt.

Update 8 juli 2022: Rusland sprak vandaag in de VN-Veiligheidsraad een veto uit tegen het verlengen van de resolutie waarmee er weer twaalf maanden lang hulpgoederen naar het noordwesten van Syrië hadden kunnen worden gebracht. De afgelopen twee jaar zorgden Rusland en China er ook al voor dat twee doorgangsroutes voor hulpgoederen werden gesloten. ‘Ruslands veto is een onverantwoordelijk politiek spel waarvoor onschuldige Syrische burgers de prijs betalen’, zegt Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International. 

Het rapport Bekijk ook: ‘Unbearable living conditions’: Inadequate access to economic and social rights in displacement camps in north-west Syria  beschrijft hoe de intern ontheemden in erbarmelijke omstandigheden in kampen bivakkeren. Ze zijn daar uiterst kwetsbaar en volledig afhankelijk van internationale hulp. Amnesty zegt dat dit een gevolg is van de opstelling van de Syrische regering, die mensen hun economische en sociale rechten ontzegt.

Ziektes

In de 1.414 kampen in Noordwest-Syrië verblijven momenteel circa 1,7 miljoen mensen; 58 procent daarvan zijn kinderen. De grote meerderheid woont al jaren in tenten met weinig of geen toegang tot water en sanitaire voorzieningen, wat het risico op door water verspreide ziektes verhoogt. Er is geen enkel zicht op een duurzame oplossing en de kans op terugkeer naar de regio waar de ontheemden vandaan komen zijn zeer klein vanwege het aanhoudende geweld door de Syrische autoriteiten.

Mandaat verlengen

Sinds de Syrische overheid het gezag over het noordwesten is kwijtgeraakt, heeft ze elektriciteit en water afgesneden, hulpgoederen tegengehouden en kampen, medische hulpposten en scholen aangevallen, waardoor hulporganisaties moesten inspringen. Er is geen andere manier om humanitaire hulp te bieden dan via het bestaande mechanisme, waarmee hulp van over de grens kan worden geleverd. De VN-Veiligheidsraad moet daarom absoluut het mandaat voor dat mechanisme verlengen.

 VN-richtlijnen

Volgens richtlijnen voor intern ontheemden van de VN hebben zij dezelfde rechten als ieder ander persoon die in hetzelfde land woont, waaronder het recht op een behoorlijke levensstandaard. Deze rechten moeten minimaal het volgende omvatten: toegang tot voldoende eten en drinkwater, een leefbaar onderkomen, geschikte kleding en medische en sanitaire voorzieningen.

1 ruimte, 7 mensen

Een vrouw die al drie jaar met haar man en vijf kinderen in een kamp verblijft, vertelde aan Amnesty: ‘Ik woon in een tent die maar één ruimte heeft. Ik heb er een klein keukentje in gemaakt en dunne matrassen in de rest van de ruimte gelegd, die we dag en nacht gebruiken. Ik doe alles in deze ene ruimte: slapen, koken, kleren wassen, mezelf wassen, alles. Er is geen deur. We hebben een doek dat we op- en afrollen om naar binnen en buiten te gaan. Iedereen kan zomaar binnenkomen. Kun je in een tent wonen en je veilig voelen? Onmogelijk.’

Gendergerelateerd geweld

Als gevolg van de overbevolking, het gebrek aan privacy, het ontbreken van hekken rond de kampen, de onmogelijkheid om tenten af te sluiten en het feit dat ze geen stem hebben in de besluitvorming, worden vrouwen en meisjes blootgesteld aan gendergerelateerd geweld. De daders zijn familieleden, kampmedewerkers en -bewoners en humanitaire hulpverleners. ‘Alle mogelijke vormen van gendergerelateerd geweld komen in de kampen voor,’ zei een hulpverlener. ‘Van verbaal geweld door familieleden tot verkrachting en seksuele uitbuiting.’

Tekort aan alles

Sinds het begin van het gewapende conflict heeft de Syrische regering het gezondheidszorgsysteem in Noordwest-Syrië meedogenloos aangevallen en de verstrekking van medische hulp belemmerd. Dat heeft gevolgen voor het recht op gezondheid van miljoenen mensen. Omdat er steeds minder internationale hulp is, zijn in het afgelopen jaar de leefomstandigheden van de inwoners van Noordwest-Syrië en de intern ontheemden een stuk slechter geworden. Vanwege tekorten aan personeel, medicijnen, uitrusting en verminderde operationele capaciteit hebben hulporganisaties hun activiteiten en essentiële diensten moeten terugschroeven of stopzetten.

Duurzame oplossingen dringend gewenst

Door een gebrek aan financiering slagen donoren en humanitaire organisaties er de afgelopen jaren steeds minder in om de mensen in de kampen voldoende toegang te bieden tot essentiële diensten. Naarmate de crisis zich langer voortsleept, zijn hun interventies bovendien vaak meer gericht op levensreddende hulp dan op duurzame oplossingen.