Symposium over Indonesische massamoorden in 1965 – 1 en 2 oktober

Op 1 oktober 1965 werden in Jakarta zeven hoge legerofficieren van hun bed gelicht en vermoord door een kleine groep militairen. Het leger beweerde dat de communisten daar de hand in hadden en ontketenden, samen met burgermilities een jaren durende systematische golf van mensenrechtenschendingen op communistische partijleden, hun aanhangers en mensen die daarvan verdacht werden.

Er volgden massale moordpartijen, in alle delen van Indonesië. Tussen de 500.000 en één miljoen mensen werden gedood, omdat zij ervan werden verdacht aanhangers te zijn van de – destijds legale – communistische partij. Er vonden ook op grote schaal andere grove mensenrechtenschendingen plaats. Zo werden tienduizenden mensen gemarteld, jarenlang zonder enig proces gevangengezet en jarenlang gedwongen veroordeeld tot dwangarbeid. Deze mensenrechtenschendingen zijn nooit afdoende onderzocht. De daders zijn nooit vervolgd.

In Indonesië is het lang taboe geweest om te praten over de gewelddadige gebeurtenissen. Dit begint nu langzaam maar zeker te veranderen. Op 1 en 2 oktober wordt in Amsterdam, precies 50 jaar na de coup, een tweedaags internationaal symposium georganiseerd waarvoor specialisten uit Europa, Amerika, Australië en Indonesië zijn uitgenodigd. Zij spreken over 1965-1966 en de gevolgen die de golf van mensenrechtenschendingen heeft voor de Indonesische samenleving van vandaag de dag. Ook westerse beeldvorming over het geweld komt tijdens dit symposium aan bod.

Het programma

In bioscoop Het Ketelhuis worden de Hollywoodfilm The Year of Living Dangerously (1982) en de Nederlandse documentaire Blok aan het been, een gevangenis in Indonesië (VARA, 1969) vertoond.

De Indonesische onderzoeker en professor Ariel Heryanto bespreekt in zijn keynote-lezing hoe in beeldcultuur wordt omgaan met deze gewelddadige periode in de geschiedenis, en de impact daarvan.

Op de tweede dag nemen diverse onderzoekers, auteurs en journalisten de gebeurtenissen in 1965-1966 verder onder de loep. Zo vergelijkt onder andere de Amerikaans Geoffrey Robinson het anti-links geweld in Indonesië met andere anti-linkse sentimenten tijdens de Koude Oorlog en gaat de Indonesische onderzoeker Abdul Wahid in op gevolgen van de massamoord voor het universiteitsleven in Indonesië.

Tentoonstelling/Read my World

Als onderdeel van het symposium is er in het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) een kleine tentoonstelling over het geweld in Indonesië in 1965 en 1966. Te zien t/m 9 oktober.

Gelijktijdig met het symposium vindt in de avond ook het literairfestival Read my world plaats. Dit jaar richt Read my World zich op Zuidoost-Azië en is er ook aandacht voor het thema ‘Indonesië 1965’.