Saudische mensenrechtenverdediger Mohammed al-Qahtani eindelijk vrij

Mohammed al-Qahtani, medeoprichter en voorzitter van de Saudische Vereniging voor Politieke– en Burgerrechten (ACPRA), is eindelijk vrij. Hij zat sinds maart 2013 gevangen omdat hij kritiek had op de autoriteiten van Saudi-Arabië. Op 7 januari 2025 werd hij vrijgelaten. Wel heeft hij nog een reisverbod van 10 jaar, waardoor hij niet bij zijn familie in de VS kan zijn.

Mohammed al-Qahtani was in 2009 een van de oprichters van de Saudische ngo ACPRA. Die ngo hielp veel families van gevangenen die zonder aanklacht of proces vastzaten met onderzoek en gerechtelijke bijstand. In maart 2012 werd al-Qahtani opgepakt en aangeklaagd. Dat was aan het begin van de golf van protesten in het Midden-Oosten en Noord-Afrika die de Arabische Lente werd genoemd. De Saudische autoriteiten probeerden in die tijd nog meer dan tevoren elke vorm van kritiek in de kiem te smoren. In korte tijd werden vele mensenrechtenactivisten voor de rechter gesleept en kregen meerdere ACPRA-medewerkers lange gevangenisstraffen.

10 jaar cel, 12 jaar vast

In maart 2013 werd al-Qahtani veroordeeld. Hij kreeg 10 jaar gevangenisstraf, gevolgd door een reisverbod van dezelfde duur. De redenen hiervoor waren onder andere “het verbreken van loyaliteit aan de heerser”, “het in twijfel trekken van de integriteit van ambtenaren”, ”de veiligheid willen verstoren en aanzetten tot wanorde door op te roepen tot demonstraties” en “het ophitsen van internationale organisaties tegen het Koninkrijk”. Ook werden ACPRA en de sociale media-accounts van de ngo gesloten.

In maart 2023 had al-Qahtani zijn gevangenisstraf officieel uitgezeten. Maar hij werd niet vrijgelaten. Bijna twee jaar lang werd hij slachtoffer van gedwongen verdwijning. Van december 2022 tot november 2024 mocht hij geen contact hebben met zijn familie, die niet wist waar hij was. Amnesty voerde in deze tijd actie om te achterhalen waar hij werd vastgehouden. En voor zijn vrijlating, zoals de organisatie dat tijdens zijn hele gevangenschap deed.

Nog steeds gescheiden van familie

Na zijn vrijlating op 7 januari 2025 ging het reisverbod van al-Qahtani in. Daardoor blijft hij gescheiden van zijn familie, die in de VS woont. Zijn vrouw Maha vertelde Amnesty dat hij in gevangenschap blind is geraakt aan zijn linkeroog. Ze hoorde dat een arts tijdens zijn gedwongen verdwijning had gezegd dat hij aan zijn oog geopereerd moest worden, maar dat dit vier keer werd uitgesteld.