Saudi-Arabië: Manahel al-Otaibi, in de cel voor posts op sociale media, gedwongen verdwenen

De Saudische autoriteiten moeten onmiddellijk de verblijfplaats bekendmaken van Manahel al-Otaibi, een 30-jarige vrouw die een gevangenisstraf van 11 jaar uitzit omdat ze zich uitsprak over vrouwenrechten. Ze is nu al bijna twee maanden gedwongen verdwenen. 

Manahel al-Otaibi sprak haar familie voor het laatst telefonisch op 15 december 2024. Sindsdien zijn pogingen van haar familie om contact op te nemen met de gevangenisautoriteiten en de Saudische Mensenrechtencommissie om informatie over haar te krijgen, onbeantwoord gebleven. Dat de autoriteiten weigeren de verblijfplaats van Manahel al-Otaibi bekend te maken, komt neer op gedwongen verdwijning, een misdaad volgens het internationaal recht. 

“De angst voor de veiligheid van Manahel is de afgelopen twee maanden flink toegenomen”, zegt Bissan Fakih van Amnesty International. “De Saudische autoriteiten moeten onmiddellijk bekend maken waar Manahel al-Otaibi is, haar onbeperkt toegang geven tot haar familie en haar onrechtvaardige veroordeling ongedaan maken.”  

Verbijsterende hypocrisie

De Saudische autoriteiten beweren dat ze vooruitgang hebben geboekt op het gebied van vrouwenrechten, maar blijven vrouwen als Manahel al-Otaibi willekeurig opsluiten, voor zaken als het delen van berichten over vrouwenrechten op social media of omdat ze dragen wat ze willen. 

“Deze hypocrisie is verbijsterend – niet alleen van de Saudische regering, maar ook van publieke figuren en de internationale gemeenschap die het hervormingsverhaal van het koninkrijk promoten, terwijl ze de vrouwen negeren die achter de tralies zitten slechts omdat ze zich durven uit te spreken voor hun rechten”, aldus Bissan Fakih. 

Veroordeeld voor posts

Fitnessinstructrice Manahel al-Otaibi werd op 9 januari 2024 veroordeeld tot 11 jaar gevangenisstraf tijdens een geheime hoorzitting voor de beruchte anti-terrorisme-rechtbank, the Specialized Criminal Court. De beschuldigingen hebben te maken met oproepen op sociale media om een einde te maken aan het mannelijke voogdijsysteem in Saudi-Arabië, en met het publiceren van video’s waarop Manahel ‘onfatsoenlijke kleding’ draagt en ‘naar de winkel ging zonder een abaya te dragen’ (een traditionele jurk).

Al eerder ‘verdwenen’

Manahel al-Otaibi was tussen 5 november 2023 en 14 april 2024 ook gedwongen verdwenen. In augustus 2024 werd ze een maand lang incommunicado vastgehouden. In deze periode werd ze gemarteld. Toen ze eindelijk weer contact kon opnemen met haar familie, hoorden zij dat ze was geslagen door medegevangenen en gevangenisbewakers. 

Familie maakt zich grote zorgen

Door de eerdere mishandeling van Manahel al-Otaibi door de autoriteiten maken Amnesty International en haar familie zich zorgen over haar welzijn.

Manahels zus, Fawzia al-Otaibi, liet weten: “Mijn familie beleeft een ware nachtmerrie, we zijn doodsbang voor wat er met Manahel gebeurt. Ze vertelde ons over de martelingen, seksuele intimidatie, maandenlange eenzame opsluiting, mishandeling en medische verwaarlozing waarmee ze te maken heeft gehad. En dat deze mishandelingen meestal plaatsvonden in periodes waarin ze volledig van de buitenwereld was afgesloten. Elke keer als we het contact met Manahel verliezen, raakt onze hele familie in paniek en vrezen we voor haar veiligheid. We smeken iedereen die we kunnen bereiken om hulp, maar geen enkele overheidsinstantie in het land schenkt ons enige aandacht.” 

Manahel al-Otaibi kreeg de diagnose multiple sclerose, een chronische neurologische aandoening, die zich volgens haar familie ontwikkelde nadat ze getuige was van de arrestatie van haar oudere zus, Mariam al-Otaibi. Mariam al-Otaibi, een prominente mensenrechtenverdediger die actievoerde tegen het mannelijke voogdijsysteem, werd in 2017 104 dagen vastgehouden voor haar activisme en kreeg een reisverbod opgelegd. 

“Sinds haar gevangenschap is de ziekte van Manahel veel erger geworden door de voortdurende medische verwaarlozing en marteling,” zegt haar zus Fawzia al-Otaibi. 

Fawzia al-Otaibi wordt beschuldigd van dezelfde feiten als haar zus Manahel, maar ontvluchtte Saudi-Arabië uit angst voor arrestatie, nadat ze in 2022 werd opgeroepen om ondervraagd te worden.  

Onderdrukking geïntensiveerd

Amnesty International documenteerde hoe de Saudische autoriteiten de afgelopen jaren steeds harder ingrijpen op de vrijheid van meningsuiting. Tientallen mensen zijn veroordeeld en kregen lange gevangenisstraffen opgelegd voor het uiten van hun mening op sociale media. Onder hen: 

Abdulrahman al-Sadhan, die is veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf voor satirischetweets; Mohammed al-Ghamdi, die eerder de doodstraf kreeg maar nu 30 jaar gevangenisstraf uitzit voor kritische tweets over de autoriteiten; en Nourah al-Qahtani, een vrouwenrechtenactiviste die tot 45 jaar gevangenisstraf is veroordeeld. 

“De Saudische autoriteiten moeten Manahel al-Otaibi en anderen die willekeurig worden vastgehouden en ten onrechte zijn veroordeeld slechts voor het uitoefenen van hun mensenrechten, onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrijlaten. In afwachting van Manahel al-Otaibi’s vrijlating moeten de autoriteiten haar verblijfplaats bekendmaken en haar veiligheid, welzijn en toegang tot adequate gezondheidszorg garanderen,” aldus Bissan Fakih.