Saudi-Arabië: mensenrechtenverdedigers keihard aangepakt

In Saudi-Arabië dreigt voor vijf mensen de doodstraf. Een van hen is Israa al-Ghomgham. Wordt zij ter dood veroordeeld, dan is ze de eerste vrouw die deze straf krijgt omdat ze deelnam aan protesten tegen de regering. Daarnaast duurt de detentie van mensenrechtenverdedigers die zich inzetten voor vrouwenrechten in Saudi-Arabië voort. Enkele prominente activisten zitten al honderd dagen zonder aanklacht vast.

Het gevangenhouden van voorvechters van vrouwenrechten en het mogelijk opleggen van de doodstraf is alleen maar bedoeld om andere mensenrechtenverdedigers af te schrikken. De boodschap is duidelijk: andere activisten die vreedzaam protesteren en zich inzetten voor de mensenrechten kan hetzelfde overkomen.

Politiek gemotiveerde aanklachten

Israa al-Ghomgham (29) werd in december 2015, in de nasleep van de Arabische Lente, samen met haar echtgenoot gearresteerd vanwege hun deelname aan anti-regeringsprotesten in de provincie Al-Qatif. Volgens documenten over de rechtszaak die Amnesty International heeft ontvangen, zijn er vier aanklachten tegen Al-Ghomgham ingediend.

Ze zou Koninklijk Besluit 44/A hebben overtreden door ‘deelname aan protesten in Al-Qatif en het vastleggen van deze protesten op sociale media’ en het ‘moreel steunen van relschoppers door begrafenissen bij te wonen van demonstranten die tijdens botsingen met de veiligheidstroepen zijn gedood’. Ook zou Al-Ghomgham zich schuldig hebben gemaakt aan ‘vervalsing door de foto van een andere vrouw voor haar Facebookaccount te gebruiken’. De vierde aanklacht gaat over het ‘overtreden van Artikel 6 van de Wet tegen cybercriminaliteit’, onder meer door ‘op te komen voor de protesten door foto’s en video’s ervan op Facebook te plaatsen’.

Het is duidelijk dat de aanklachten tegen Al-Ghomgham politiek gemotiveerd zijn en als doel hebben andere activisten de mond te snoeren. Nagenoeg alle aanklachten hebben betrekking op haar vreedzame deelname aan protesten.

Activisten blijven in de gevangenis

Drie andere prominente mensenrechtenverdedigers, Loujain al-Hathloul, Iman al-Nafjan en Aziza al-Yousef, zitten sinds 15 mei 2018 gevangen, klaarblijkelijk omdat ze zich uitspraken tegen onrecht. ‘Ze zitten al meer dan drie maanden zonder aanklacht en zonder rechtsbijstand vast. De wereld kan niet langer wegkijken bij de aanhoudende vervolging van degenen die zich sterk maken voor mensenrechten in Saudi-Arabië. Staten die invloed hebben in Saudi-Arabië, zoals de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk, zouden meer moeten doen voor de vrijlating van de activisten’, zegt Samah Hadid van Amnesty International.

Zwartgemaakt in de media

In staatsmedia worden Al-Hathloul, Al-Nafjan en Al-Yousef ervan beschuldigd een ‘cel’ te vormen en een bedreiging te zijn voor de staatsveiligheid vanwege hun ‘contacten met buitenlandse entiteiten met als doel de stabiliteit en de maatschappelijke orde van het land te ondermijnen’.

Tot nu toe zijn acht vrouwen en vier mannen gevangengezet sinds de onderdrukking toenam nadat het rijverbod voor Saudische vrouwen werd opgeheven. De meeste mensenrechtenverdedigers voerden jarenlang actie tegen het rijverbod en tegen het onderdrukkende systeem dat een vrouw een mannelijke voogd moet hebben die onder meer toestemming moet geven als een vrouw wil reizen, studeren of werken.

Beruchte antiterrorisme-rechtbank

De sjiitische Israa al-Ghomgham wordt berecht door de antiterrorisme-rechtbank. Ook Loujain al-Hathloul, Iman al-Nafjan en Aziza al-Yousef worden volgens informatie die Amnesty heeft mogelijk door deze rechtbank berecht. De antiterrorisme-rechtbank werd al eerder gebruikt om mensenrechtenverdedigers lange gevangenisstraffen op te leggen.

Amnesty heeft de zaken van 33 andere sjiitische mannen gedocumenteerd die recent door de antiterrorisme-rechtbank ter dood veroordeeld werden. Allen werden beschuldigd van activiteiten die een risico voor de nationale veiligheid zouden vormen. Sjiiten vormen een minderheid in het soennitische Saudi-Arabië.

Kroonprins ziet zich als ‘hervormer’

Kroonprins Mohammad bin Salman presenteert zich als ‘hervormer’ en heeft een internationale pr-campagne opgezet om dit te benadrukken. Het beeld dat hij schetst staat echter in schril contrast met de Saudische realiteit, waarin de onderdrukking van iedereen die er een andere mening op nahoudt alleen maar toeneemt.

Amnesty’s oproep

Amnesty International roept de autoriteiten van Saudi-Arabië op alle gewetensgevangenen onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrij te laten. Ook moet een einde komen aan de onderdrukking van het recht op vrijheid van meningsuiting en de discriminatie van vrouwen. Amnesty roept de Saudische autoriteiten ook op geen doodvonnissen op te leggen. Amnesty is tegen de doodstraf, altijd en overal. Het is een schending van het recht op leven, zoals dat is vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.