Russische criticus Navalny vandaag 1 jaar in strafkamp

De afgelopen 12 maanden hebben de Russische autoriteiten een ongekende campagne van repressie en represailles ontketend tegen oppositieleider Aleksei Navalny en zijn aanhangers. Daarbij is wat nog resteerde aan de rechten op vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vereniging vernietigd. Dit zei Amnesty International vandaag – op de dag dat het precies een jaar geleden is dat oppositiepoliticus Aleksei Navalny werd gearresteerd.

‘In het jaar dat volgde op de arrestatie van Aleksei Navalny op een vliegveld in Moskou, kregen hij, zijn aanhangers en Russische maatschappelijke organisaties te maken met meedogenloze repressie. Tientallen medewerkers en aanhangers van Navalny worden vervolgd op valse beschuldigingen, terwijl een groeiend aantal van hen al in de gevangenis zit. Ondertussen hebben de autoriteiten zijn organisaties bestempeld als ‘extremistisch’ en hun websites geblokkeerd’, zegt Marie Struthers van Amnesty International.

‘Sommige medewerkers van Aleksei Navalny hebben het land kunnen ontvluchten, maar zij vrezen nu dat hun familieleden in Rusland een soortgelijk lot zal treffen van ongegronde vervolging en gevangenisstraf. Een jaar na zijn gevangenzetting bevinden Navalny en de met hem verbonden politieke activisten zich in een hel.’

Stichtingen Navalny ‘extremistisch’

Op 2 februari 2021 gaf een rechtbank in Moskou Navalny hem in plaats van de eerdere voorwaardelijke straf alsnog een gevangenisstraf van twee jaar en acht maanden (later met twee maanden verkort). Kort daarop begonnen de Russische autoriteiten met de ontmanteling van de Anti-Corruptie Stichting (FBK) en de Stichting ter Bescherming van Burgerrechten die Navalny had opgericht, en lieten ze zijn kantoren sluiten. Op 9 juni 2021 werden de twee organisaties officieel bestempeld als ‘extremistisch’ en verboden.

De activiteiten van de twee organisaties zijn sindsdien gecriminaliseerd. Op 28 september 2021 openden de autoriteiten een strafzaak tegen Navalny en zijn medewerkers op de valse beschuldiging van het oprichten van een ‘extremistische vereniging’. Op 9 november werd Lilia Chanysheva, voormalig coördinator van Navalny’s kantoren in de Russische stad Oefa, in voorlopige hechtenis geplaatst.

Tientallen medewerkers uit het team van Navalny en regionale coördinatoren van zijn bredere politieke beweging hebben Rusland inmiddels verlaten uit vrees voor politieke vervolging. Yuri Zhdanov, de vader van Ivan Zhdanov, directeur van de Anti-Corruptie Stichting FBK, werd in maart 2021 gearresteerd op valse beschuldigingen van ‘vervalsing’ en ‘grootschalige fraude’.

Nog meer valse aanklachten

Aleksei Navalny staan nog meer valse aanklachten te wachten, die hem tot 15 jaar extra gevangenisstraf kunnen opleveren. Hij wordt beschuldigd van ‘minachting van het hof’, ‘grootschalige fraude’ en ‘witwassen’ in verband met vermeende verduistering van donaties aan zijn organisaties. Ook is hij beschuldigd van het oprichten van een organisatie die ‘inbreuk maakt op de persoonlijkheid en rechten van burgers’.

‘De hardvochtige daden van het Kremlin, dat vastbesloten blijft om Aleksei Navalny en zijn aanhangers het zwijgen op te leggen en te belasteren, moet nu stoppen. Meer dan 360.000 mensen over de hele wereld hebben een petitie van Amnesty International ondertekend waarin de Russische autoriteiten worden opgeroepen Aleksei Navalny onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrij te laten’, zegt Marie Struthers.

Amnesty’s oproep

“We roepen wereldleiders, internationale organisaties en mensen over de hele wereld op om hun stem te laten horen, niet alleen met de oproep tot onmiddellijke vrijlating van Aleksei Navalny, maar ook voor het beëindigen van de wrede represailles tegen zijn aanhangers. Het Russische volk zou niet moeten hoeven lijden onder deze meedogenloze onderdrukking van hun mensenrechten. Ze verdienen het hun stem te kunnen laten horen zonder angst voor represailles.”

Achtergrond

Aleksei Navalny, een uitgesproken criticus van het Kremlin, initiatiefnemer van baanbrekende onderzoeken naar corruptie in de hoogste kringen van Rusland en oprichter van diverse maatschappelijke organisaties, werd op 17 januari 2021 zonder gronden opgepakt en vastgezet op vliegveld Sheremetyevo in Moskou bij zijn aankomst uit Berlijn, waar hij was hersteld van een vergiftiging in het Siberische Tomsk in augustus 2020.

Hij werd in voorlopige hechtenis geplaatst omdat hij niet regelmatig persoonlijk aan zijn reclasseringsambtenaar had gerapporteerd tijdens dat herstel van de vergiftiging die hem bijna fataal was geworden.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens kwalificeerde de veroordeling van Aleksei Navalny in 2014 en de daaropvolgende gevangenisstraf als “willekeurig en aantoonbaar onredelijk”.

Op 14 januari werden Leonid Volkov en Ivan Zhdanov, twee medewerkers van Navalny, door de Russische financiële toezichthouder toegevoegd aan een lijst van “extremisten”. Hun tegoeden in Rusland zijn nu geblokkeerd.

Amnesty Nederland roept mensen op Aleksei Navalny een kaart te sturen om hem te steunen.

Bekijk hier de Amnesty-actie voor de Russische ambassade in Den Haag.