Rusland, trek nieuwe wet over nepnieuws in

Op 31 maart 2020 namen de Russische autoriteiten in sneltreinvaart wijzigingen aan in het wetboek van strafrecht en het wetboek van administratieve misdrijven. Daardoor is het onder meer strafbaar wanneer iemand tijdens noodsituaties ‘opzettelijk onjuiste informatie verspreidt’. Ook media die dit doen kunnen sancties krijgen. Amnesty International vreest dat de wijzigingen worden gebruikt om de vrijheid van meningsuiting verder in te perken en kritiek op de autoriteiten te smoren.

Het is na de wetswijzigingen in Rusland strafbaar als je ‘opzettelijk onjuiste, maatschappelijk belangrijke informatie verspreidt over omstandigheden die een bedreiging vormen voor het leven en de veiligheid van burgers, en (of) over maatregelen die zijn genomen om de veiligheid van de bevolking en gebieden te waarborgen’. Met de ‘omstandigheden’ wordt een breed scala aan gebeurtenissen bedoeld, zoals epidemieën, ongevallen en natuurrampen. Wat met ‘maatschappelijk belangrijke informatie’ wordt bedoeld, is niet gedefinieerd. Wie de wet overtreedt kan een boete van maximaal 700 duizend roebel (8,7 duizend euro) krijgen, een taakstraf of een gevangenisstraf tot maximaal drie jaar.

Officieel een reactie op corona

Volgens de tweede wet kunnen nu boetes tot 10 miljoen roebel worden opgelegd aan media en andere organisaties die betrokken zijn bij de ‘verspreiding’ van onjuiste berichten.

Hoewel de wijzigingen officieel worden gepresenteerd als een reactie op de coronapandemie, beperken de nieuwe wetten zich niet tot de huidige situatie en worden ze ook toegepast nadat de coronapandemie voorbij is. De wetten zijn zeer vaag geformuleerd en kunnen breed geïnterpreteerd en misbruikt worden.

Amnesty’s oproep

Amnesty International roept de Russische autoriteiten op deze wetten in te trekken en juist meer te doen om betrouwbare, toegankelijke, feitelijke en geloofwaardige informatie te verspreiden. Het gaat dan bijvoorbeeld ook om informatie over maatregelen die genomen zijn om de volksgezondheid te beschermen en de coronacrisis te bestrijden. Daarnaast moeten de Russische autoriteiten een openbare discussie toestaan over mogelijke tekortkomingen in de wijze waarop de regering de crisis aanpakt.