Rusland, gebruik gezichtsherkenning niet om protesten te bestrijden

De Russische autoriteiten moeten stoppen met hun plannen om het gebruik van gezichtsherkenningssystemen uit te breiden. De inzet van gezichtsherkenning vormt een reële bedreiging voor de privacy van burgers.

Op 31 januari behandelt de districtsrechtbank van Tverskoj in Moskou een klacht die is ingediend door de burgerrechtenactivist Alyona Popova en de politicus Vladimir Milov. Zij betogen dat het verzamelen van gegevens van deelnemers aan legale openbare bijeenkomsten leidt tot schending van hun recht op vrijheid van vreedzame vergadering. Via de rechtszaak proberen ze het gebruik van gezichtsherkenningstechnologie bij bijeenkomsten te verbieden en alle eerder opgeslagen persoonsgegevens te laten vernietigen.

Privacy in gevaar

‘Gezichtsherkenningstechnologie maakt inbreuk op de privacy. Zij maakt massale monitoring, verzameling, opslag en analyse van gevoelige persoonlijke gegevens mogelijk zonder dat er een verdenking tegen een persoon bestaat,’ zegt Natalia Zviagina van Amnesty Rusland. ‘Het ligt voor de hand dat de Russische autoriteiten, die toch al veel mensenrechten schenden, de systemen zullen gebruiken als nieuw wapen  tegen vreedzame demonstranten. De totale afwezigheid van transparantie en verantwoording voor dergelijke systemen maakt dat goed mogelijk. Het is veelzeggend dat de Russische regering geen uitleg heeft gegeven over hoe zij het recht op privacy en andere mensenrechten zal waarborgen. Evenmin ging het in op de behoefte aan publiek toezicht op dergelijke technologieën.’

‘De wijze waarop de autoriteiten reageerden op de vreedzame protesten van afgelopen zomer toonde aan dat ze critici van de regering scherper in de gaten willen houden. Alles wijst erop dat de autoriteiten de gezichtsherkenningssystemen vooral installeren om ze te kunnen inzetten tijdens openbare bijeenkomsten. Dat zal onvermijdelijk een verlammend effect hebben op demonstranten.’

Achtergrond

In november 2019 weigerde een rechtbank in Moskou de bewering van Alyona Popova te onderzoeken dat haar recht op privacy werd ondermijnd door het aanbrengen van een videobewakingssysteem in Moskou. Het gezichtsherkenningssysteem dat het hele ondergrondse transportnetwerk van Moskou bestrijkt, zal op 1 september 2020 volledig operationeel zijn.

Amnesty’s oproep

Deze technologie brengt aanzienlijke risico’s voor de mensenrechten met zich mee. Denk aan het recht op privacy, gelijkheid en non-discriminatie, het recht op vrije meningsuiting, op vereniging en op vreedzame vergadering.

Amnesty is van mening dat gezichtsherkenningstechnologie in wetshandhaving niet mag worden gebruikt totdat de staat en particuliere actoren kunnen aantonen dat ze deze systemen kunnen gebruiken in overeenstemming met internationale mensenrechtenwetgeving.