Ruime meerderheid Nederlanders vindt seks zonder wederzijdse instemming verkrachting
I&O Research deed in opdracht van Amnesty International onderzoek naar hoe Nederlanders aankijken tegen verkrachting en wetgeving hierover. Eén op de vijf vrouwen geeft aan ooit te hebben meegemaakt dat iemand haar lichaam ongewenst binnendrong. 3 procent van de mannen geeft aan dit te hebben meegemaakt. Driekwart van de ondervraagden vindt dat penetratie zonder instemming verkrachting is, ook al is dwang of geweld niet aan te tonen. Bijvoorbeeld als het slachtoffer van angst ‘bevroor’ of onder invloed was.
Om te peilen hoe Nederlanders aankijken tegen verkrachting en het wettelijk kader daarvan, liet Amnesty een onderzoek uitvoeren door I&O Research. Het onderzoeksbureau voerde een landelijk representatief onderzoek uit onder 2.127 Nederlanders van 16 jaar en ouder. Zij kregen vragen over hun eigen ervaringen en hun kennis en houding omtrent seks en verkrachting. Bij het opstellen van de vragenlijst waren prof. dr Ellen Laan (hoofd afdeling seksuologie en psychosomatische gynaecologie Amsterdam UMC) en dr. Hanneke de Graaf (Programmamanager Kennisontwikkeling en onderzoeker Rutgers) als onafhankelijke experts betrokken.
De belangrijkste uitkomsten:
- 19 procent van de vrouwelijke respondenten geeft aan ooit te hebben meegemaakt dat iemand haar lichaam zonder instemming binnendrong. Daarvan vindt 67 procent dat dit verkrachting was. Voor mannen is dit 3 procent, 66 procent daarvan beschouwt dit als verkrachting.
- Meer dan de helft van de vrouwen (53 procent) heeft hier niet met anderen over gesproken. Meer dan de helft van de mensen die het wel vertelden werden niet serieus genomen of niet goed begrepen.
- Een ruime meerderheid (76 procent) vindt dat seks zonder wederzijdse instemming waarbij geen dwang of geweld wordt gebruikt ook verkrachting is.
- Bijna iedereen (88-90 procent) vindt dat er ook sprake is van verkrachting als het slachtoffer bevroor of onder invloed was.
- De meeste mensen (84 procent) vinden dat er geen verzachtende omstandigheden zijn voor verkrachting. Toch geeft 11 procent van de mannen aan dat het een verzachtende omstandigheid is als het slachtoffer zich niet uitdrukkelijk verdedigt of niet duidelijk nee zegt. Onder mannen tussen de 16 en 35 jaar vindt zelfs 1 op de 5 dat. Enkelen (5 procent) vinden het hebben van een relatie een verzachtende omstandigheid.
Nieuw wetsvoorstel Grapperhaus
Aanleiding voor het onderzoek is het nieuwe wetsvoorstel van minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid. Volgens de huidige wet is er pas sprake van verkrachting als geweld of dwang bewezen kan worden. In veel gevallen is verzet niet mogelijk, omdat het slachtoffer van angst bevriest (‘freezing’) of is gedrogeerd. Minister Grapperhaus wil daarom een nieuw delict introduceren: seks tegen de wil. Hierop zou de helft van de strafmaat van verkrachting komen te staan. Volgens Amnesty moet seks zonder instemming niet alleen strafbaar zijn, maar ook als verkrachting worden erkend. Dit staat niet alleen in internationale mensenrechtenverdragen, maar is ook belangrijk voor de erkenning van slachtoffers.
Martine Goeman, hoofd gender-programma Amnesty Nederland: ‘Dit onderzoek maakt duidelijk hoe groot het probleem is en hoe belangrijk het is dat seks zonder instemming ook in de wet als verkrachting wordt erkend en niet als ‘seks tegen de wil’, zoals de minister voorstelt. Het gaat niet om nee=nee, maar om ja=ja. Dat doet recht aan slachtoffers. Verkrachting is een grove mensenrechtenschending. Het wordt hoog tijd dat de wet wordt aangepast. De Nederlandse bevolking is er klaar voor.’
Wetstraject
Op dit moment laat minister Grapperhaus een internetconsultatie plaatsvinden waarin mensen en organisaties commentaar kunnen geven op het nieuwe wetsvoorstel. De verwachting is dat het wetsvoorstel na het zomerreces en behandeling door de Raad van State in de Tweede Kamer wordt behandeld.
Campagne #LetsTalkAboutYES
Amnesty komt al jaren op voor de rechten van vrouwen en voert nu campagne om ervoor te zorgen dat in Nederland de norm is dat seks gebaseerd is op gelijkwaardigheid, vrijwilligheid en instemming. Verkrachting is een mensenrechtenschending. Met de publiekscampagne #LetsTalkAboutYES willen we, met name onder jongeren, naast het veranderen van de wet de dialoog over seks en instemming op gang brengen. Van 29 juni tot 5 juli is de eerste #LetsTalkAboutYES-actieweek. Actiegroepen in het hele land organiseren allerlei acties om het gesprek over seks met instemming aan te wakkeren.
