Rol Griekse kustwacht bij schipbreuk met honderden doden moet onderzocht

Er is volgens Amnesty International en Human Right Watch nog maar weinig vooruitgang geboekt bij het onderzoek naar de schipbreuk voor de kust van het Griekse stadje Pylos op 14 juni 2023. Hierbij kwamen honderden vluchtelingen om het leven.

De boot had naar schatting 750 mensen aan boord, voornamelijk afkomstig uit Syrië, Pakistan en Egypte. Slechts 104 mensen overleefden de ramp; 82 lichamen werden geborgen, maar daarvan zijn er slechts 58 geïdentificeerd. Meer dan 500 mensen worden nog vermist. De Griekse maritieme rechtbank onderzoekt de mogelijke aansprakelijkheid van de Griekse kustwacht voor de schipbreuk. Het onderzoek werd in juni 2023 gestart, maar bevindt zich nog steeds in de voorbereidende fase.

Geweld en straffeloosheid

‘Honderden families leven in onzekerheid in afwachting van de waarheid over het lot van hun dierbaren’, zegt Adriana Tidona van Amnesty International. ‘De Griekse autoriteiten moeten meer energie stoppen in hun onderzoek, zodat alle getroffenen eindelijk recht wordt gedaan en verder kunnen met hun leven.’

‘Het is schandalig dat een jaar na deze afschuwelijke tragedie het onderzoek naar de mogelijke aansprakelijkheid van de Griekse kustwacht nog nauwelijks vooruitgang heeft geboekt’, zegt Judith Sunderland van Human Rights Watch. ‘Er moet een geloofwaardig proces zijn om verantwoording af te leggen en een einde te maken aan de cyclus van geweld en straffeloosheid aan de Griekse grenzen.’

Nalatigheid

Op 13 juni 2023 werden de Griekse autoriteiten gealarmeerd over een overvol schip in het deel van de Middellandse Zee waar zij verantwoordelijk voor zijn. Het betrof de Adriana, die 15 uur later zonk. Uit onderzoek door onder andere Human Rights Watch en Amnesty International bleek dat de Griekse autoriteiten in de uren voorafgaand aan de schipbreuk nalatig waren geweest. De rapporten beschuldigen een patrouilleboot van de Griekse kustwacht ervan dat deze het schip deed kapseizen tijdens een sleeppoging.

Verschillende ngo’s vertegenwoordigen 53 overlevenden in de zaak bij de Griekse maritieme rechtbank. De overlevenden zeggen dat de Griekse autoriteiten verantwoordelijk zijn voor de schipbreuk.

Overlevenden vrijgesproken

Op 21 mei verwierp de rechtbank in Kalamata een zaak tegen negen overlevenden, die onder meer werden beschuldigd van smokkel en het veroorzaken van de schipbreuk. Op het moment van het proces zaten ze al elf maanden vast. Amnesty International en Human Rights Watch hadden twijfels over de eerlijkheid van het proces. Volgens de twee ngo’s was de zaak gebaseerd op onvolledig en twijfelachtig bewijs, omdat het onderzoek naar de rol van de kustwacht nog niet was afgerond.

Telefoons

Amnesty International en Human Rights Watch maken zich zorgen over de betrouwbaarheid van het bewijsmateriaal dat is verzameld als onderdeel van het onderzoek naar de schipbreuk.

Het verzoek van de officier van justitie bij de maritieme rechtbank om een forensische analyse van de telefoons van de kustwachtmedewerkers – die pas eind september 2023 door de autoriteiten in beslag werden genomen, meer dan twee maanden na de ramp – is nog steeds in behandeling.