Verenigde Staten: Rohingya-slachtoffer vraagt om onderzoek naar rol Meta in gruwelijkheden Myanmar

Maung Sawyeddollah overleefde de gruwelijkheden die het leger van Myanmar pleegde tegen de Rohingya-bevolking in Myanmar. Hij heeft bij de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC) een klacht ingediend over Meta, het moederbedrijf van Facebook. Sawyeddollah vraagt het SEC om te onderzoeken welke rol Meta speelde in de gruwelijkheden. 

De Verenigde Staten classificeerden het extreme geweld dat het leger van Myanmar pleegde tegen de Rohingya-bevolking als genocide. Amnesty International, het Open Society Justive Initiative en Victim Advocates International ondersteunen de klacht van Sawyeddollah. 

“De klacht gaat over de mogelijke rol van Meta bij schendingen tegen de Rohingya, en ook valse uitleg van Meta over feiten naar de SEC en naar openbare investeerders van Meta”, zegt Mandi Mudarikwa van Amnesty International. “We hopen dat de SEC de klacht accepteert en onderzoek instelt naar Meta voor potentiële schendingen van federale veiligheidswetten.” 

De SEC is een onafhankelijk Amerikaans bureau dat zich inzet voor eerlijke behandeling van aandeelhouders van bedrijven. In zijn klacht beschrijft Sawyeddollah hoe Meta herhaaldelijk werd gewaarschuwd door activisten en onderzoekers over het risico dat Facebook werd gebruikt om geweld tegen de Rohingya aan te wakkeren en te verdraaien in aanloop naar het geweld van 2017. Meta zou belangrijke informatie over dit risico op fysiek (ipv online) geweld weggelaten hebben in verklaringen naar openbare investeerders. 

Meta droeg bij aan schendingen tegen Rohingya 

In een rapport uit 2022 toont Amnesty International aan dat Meta bijdroeg aan de schendingen tegen de Rohingya in Myanmar, door de algoritmes die Facebook gebruikt. Deze algoritmes versterken schadelijke media-uitingen. Daarnaast werden deze schadelijke uitingen niet goed gemodereerd, en overtrad Facebook daarbij eigen Community Standards – de regels die beschrijven wat voor inhoud acceptabel is op het platform.   

Uit het onderzoek bleek dat het businessmodel van Meta gericht was op vergaande profilering en gerichte advertenties. Dit model promootte de verspreiding van schadelijke inhoud, waaronder het aanzetten tot geweld. De algoritmes van Meta zijn erop gericht om een maximale gebruikersbetrokkenheid te creëren, om zo de opbrengsten uit advertenties zo hoog mogelijk te maken. Als gevolg daarvan geven deze systemen vaak voorrang aan opruiende, verdeeldheid zaaiende en schadelijke inhoud. 

Maung Sawyeddollah 

Maung Sawyeddollah is een Rohingya-man uit Myanmar. Als tiener werd hij gedwongen zijn dorp te ontvluchtten vanwege geweld. Hij vluchtte door brandende dorpen en velden die vol lagen met lichamen. Hij kwam, samen met honderdduizenden andere Rohingya, terecht in Cox’s Bazar – het grootste vluchtelingenkamp ter wereld in Bangladesh. Van daaruit zette hij zich in voor de situatie van de Rohingya. Hij stuurde  een boodschap aan Mark Zuckerberg:

“Ik zag veel gruwelijke dingen op Facebook”, vertelt Maung Sawyeddollah, die inmiddels als vluchteling in de Verenigde Staten is opgenomen. “Ik dacht gewoon dat de mensen die die dingen deelden slecht waren. Ik realiseerde me niet dat Facebook ook schuldig was. Op een dag zag ik een bericht waardoor ik me zo slecht  voelde. Ik probeerde een melding te maken over het bericht bij Facebook. Ik gaf aan dat het om hatelijke inhoud ging, maar ik kreeg bericht terug dat het niet inging tegen de Community Standards.” Maung Sawyeddollah probeerde vaak om Meta te wijzen op hatelijke berichten op Facebook, maar zonder resultaat.   

Meta nam niet genoeg actie

Hoewel dit soort berichten duidelijk ingingen tegen de Community Standards van Facebook, die recent werden aangepast als onderdeel van een beleidsverandering, deed Meta niet genoeg om de regels te handhaven in Myanmar. Ook verwijderde Meta niet genoeg anti-Rohingya-berichten in de maanden en jaren voor het leger in 2017 de aanval op de Rohingya opende. Het bedrijf had niet genoeg moderators in dienst die de talen in kwestie beheersten. Dit probleem speelt ook in veel andere landen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika.  

Facebook was nieuwsdienst in Myanmar 

“In Myanmar, waar Facebook het belangrijkste sociale media-platform was en ook de belangrijkste nieuwsdienst, kon de online anti-Rohingya campagne snel worden verspreid door de algoritmes van Meta, en droeg ze bij aan offline geweld tegen de Rohingya”, zegt Eva Buzo van Victim Advocates International.  

De klacht bij de SEC onderstreept dat Meta faalde bij het aanpakken van de vele waarschuwingen van activisten over de rol van Facebook bij het aanwakkeren van geweld tussen 2013 en 2017. Meta-medewerkers werden in die periode regelmatig gewaarschuwd over het feit dat het platform bijdroeg aan een aanstaande ‘genocide’, vergelijkbaar met de rol die radio’s destijds speelden bij de genocide in Rwanda.  

Ondanks dat investeerders Meta vroegen om onderzoek te doen naar de mensenrechtenimplicaties van het bedrijf, was Meta niet transparant naar hen toe. Meta vertelde investeerders dat de algoritmes van Facebook niet bijdroegen aan polarisatie, ondanks de waarschuwingen uit Myanmar die ze daarover hadden ontvangen.  

In 2018 moest Meta, na publieke druk, toegeven dat Facebook een rol had gespeeld bij het geweld tegen de Rohingya. Maar in 2020-2022 slaagde het bedrijf er weer niet in op te treden tegen hatelijke berichten en de rol die deze speelden bij het oplaaiende geweld tegen Tigreërs in Ethiopië. Meta heeft nooit betekenisvolle stappen genomen om haar rol bij het aanmoedigen van etnisch geweld in de wereld te beperken.  

Recente beleidswijzigingen van Meta in de Verenigde Staten, waardoor het onafhankelijke checken van feiten wordt afschaft, worden mogelijk ook internationaal doorgevoerd. Hierdoor dreigt het risico op een nog grotere bijdrage van Meta aan mensenrechtenschedningen en offline geweld.  

Achtergrond Myanmar

Begin augustus 2017 startten de veiligheidstroepen van Myanmar een wrede campagne van etnische zuivering tegen de Rohingya-moslims uit de staat Rakhine. Zij doodden duizenden Rohingya, onder hen jonge kinderen; verkrachtten Rohingya-vrouwen en meisjes en begingen ander seksueel geweld tegen hen; martelden Rohingya-mannen en jongens in detentie; en brandden honderden Rohingya-dorpen plat. Dit geweld dreef meer dan 700.000 Rohingya – meer dan de helft van de Rohingya-bevolking in de noordelijke staat Rakhine – naar buurland Bangladesh.

Amnesty International voerde wereldwijd actie voor Maung Sawyeddollah, onder meer tijdens de Write for Rights acties.