Regeringen moeten gebaar Olympisch kampioen navolgen

Olympisch kampioen Nils van der Poel heeft wereldleiders een voorbeeld gesteld door zijn gouden medaille die hij tijdens de Winterspelen 2022 in Beijing won, weg te geven uit protest tegen mensenrechtenschendingen in China.

De Zweedse atleet overhandigde de gouden mediale die hij tijdens de Spelen op de 10.000 meter schaatsen won aan Angela Gui. Zij is de dochter van Gui Minhai, een boekhandelaar die in China gevangenzit vanwege ongegronde aanklachten van ‘spionage’. Daarmee nam Van der Poel stelling tegen de onderdrukking van de vrije meningsuiting in China.

Regeringen moeten in actie komen

‘Dit zou regeringen moeten aanzetten tot actie’, zegt Alkan Akad van Amnesty International. ‘Terwijl de Chinese regering de Olympische en Paralympische Spelen gebruikt om haar imago op te poetsen, lijden miljoenen onder mensenrechtenschendingen: de Oeigoeren die in heropvoedingskampen worden vastgehouden, de slachtoffers van seksueel misbruik die zich durfden uit te spreken of mensen zoals Gui Minhai die gevangen zijn gezet, simpelweg omdat ze standpunten uiten die de regering niet leuk vindt.’

Gui Minhai: 10 jaar cel

Gui Minhai is een van de vijf uitgevers en boekhandelaren uit Hongkong die eind 2015 verdwenen nadat ze boeken hadden gepubliceerd waarin kritiek geuit werd op de Chinese regering. Hij werd later veroordeeld tot 10 jaar gevangenisstraf na een geheimzinnig, oneerlijk proces. Gui en honderden schrijvers, advocaten, activisten en academici zijn het doelwit van de langlopende campagne van de Chinese regering om alle vormen van kritiek te smoren.

Van der Poel schonk zijn gouden medaille aan Gui Minhai 5 dagen na de slotceremonie van de Spelen en vóór de Paralympische Spelen van 2022 in Beijing, die op 4 maart beginnen.

‘Ik voelde me uitgebuit’

‘Ik ben niet de stem van alle Olympiërs, maar mijn vrienden en ik streven ernaar om uit te blinken in de sport, en de Chinese regering koos ervoor om onze dromen te gebruiken als politiek wapen om hun regime goed te praten. Ik voelde me hierdoor uitgebuit’, zegt Van der Poel tegen Amnesty International. ‘Ik wens dat de mensenrechtensituatie in China verbetert en dat Gui Minhai wordt vrijgelaten. Dat is veel gevraagd, maar het is het enige redelijke dat je kunt vragen.’

Wie is Gui Minhai?

De boekwinkel van Gui Minhai, die de Zweedse nationaliteit heeft, stond bekend om zijn boeken over Chinese leiders en politieke schandalen die op het vasteland van China verboden zijn. De boeken waren populair bij Chinese toeristen van het vasteland die Hongkong bezochten. Nadat hij in oktober 2015 tijdens een vakantie in Thailand werd vermist, verscheen Gui in 2016 op de Chinese staatsmedia. Daar gaf hij een schijnbaar gedwongen bekentenis af over een vlucht na een ongeval enkele jaren eerder. In februari 2020 werd hij tot 10 jaar gevangenisstraf veroordeeld na de verzonnen beschuldiging van ‘het illegaal verstrekken van inlichtingen aan buitenlandse entiteiten’.

China’s strenge censuur

‘China’s systeem van censuur en afstraffing heeft tijdens de Spelen misschien het debat over mensenrechten verstikt, maar dit krachtige gebaar geeft een signaal af dat de schandelijke vervolging van vreedzame critici door de Chinese regering niet zal worden getolereerd’, zegt Alkan Akad. ‘Regeringen over de hele wereld zouden het voorbeeld van Nils van der Poel moeten volgen. Ze moeten zich meer inspannen om de Chinese regering ter verantwoording te roepen – niet alleen over de onrechtvaardige vervolging van Gui Minhai, maar ook over de behandeling van de vele anderen die alleen gevangenzitten omdat ze vreedzaam hun rechten gebruiken.’

Amnesty-actie voor vijf mensenrechtenverdedigers

In China worden andersdenkenden, onder wie schrijvers, academici en journalisten, systematisch onderworpen aan toezicht, pesterijen, intimidatie, onwettige arrestatie en detentie. Tot hen behoren vijf mensen voor wie Amnesty tijdens de Winterspelen actievoert.

Het gaat om de prominente mensenrechtenadvocaat Gao Zhisheng die sinds 13 augustus 2017 wordt vermist. Dat gebeurde nadat hij zijn memoires had gepubliceerd waarin hij de martelingen en andere vormen van mishandeling beschrijft tijdens zijn detentie van 2009 tot 2014.

Advocaat en burgerjournalist Zhang Zhang zit in de gevangenis vanwege ‘ruzie zoeken en problemen uitlokken’. Ze werd opgepakt nadat ze aan het begin van de coronapandemie verslag deed van de corona-uitbraak in Wuhan.

De Tibetaanse monnik Rinchen Tsultrim werd tot 4,5 jaar cel veroordeeld nadat hij kritiek uitte op het overheidsbeleid. Hij is veroordeeld voor het ‘aanzetten tot afscheiding’ in verband met het publiceren van informatie op WeChat.

De Oeigoerse academicus Ilham Tothi kreeg levenslang nadat hij voorstelde om de ongelijke behandeling van etnische groepen in China te verhelpen. Hij wordt beschuldigd van ‘separatisme’.

Activist Li Qiaochu zit gevangen omdat ze martelingen rapporteerde die door de Chinese autoriteiten zouden zijn gepleegd. Li wordt beschuldigd van ‘het aanzetten tot ondermijning van de staatsmacht’.

Teken hier de petitie voor hun vrijlating.

Lees meer over China en de Olympische Spelen.