2020: het jaar waarin Shell verantwoording aflegt over schendingen in Nigeria

2020 is een cruciaal jaar voor de verschillende rechtszaken die tegen Shell lopen. Alle gaan ze over Shells vermeende betrokkenheid bij mensenrechtenschendingen in Nigeria. De aanklachten variëren van medeplichtigheid aan onwettige executies tot extreme vervuiling en milieuschade in de Nigerdelta. In een nieuw rapport analyseert Amnesty deze rechtszaken waarin Shell gedwongen wordt eindelijk verantwoording af te leggen over de rampzalige gevolgen van de oliewinning.

Amnesty doet al ruim 20 jaar onderzoek naar mensenrechtenschendingen die verband houden met Shells olieactiviteiten. Uit een recent bezoek van Amnesty-onderzoekers aan verschillende gemeenschappen in de Nigerdelta blijkt dat Shell nog veel te weinig heeft gedaan om olielekken tegen te gaan en vervuild land en water schoon te maken.

King Okpabi, leider van de Ogale-gemeenschap: ‘Shell vervuilde ons water en vernietigde ons levensonderhoud. In plaats van het onrecht te erkennen dat het bedrijf ons heeft aangedaan, besteedt het miljoenen om zichzelf te beschermen en om de wereld te vertellen dat het geen enkele verantwoordelijkheid heeft ten opzichte van de mensen uit Ogale.’

Shell vervuilde ons water en vernietigde ons levensonderhoud. In plaats van het onrecht te erkennen dat het bedrijf ons heeft aangedaan, besteedt het miljoenen om zichzelf te beschermen en om de wereld te vertellen dat het geen enkele verantwoordelijkheid heeft ten opzichte van de mensen uit Ogale

Slotfase meerdere rechtszaken

Dit jaar bereiken verschillende rechtszaken tegen Shell de slotfase. Ze zijn aangespannen in het Verenigd Koninkrijk en in Nederland, omdat Shell daar hoofdkantoren heeft. In Nigeria zelf was dit niet mogelijk, vanwege het ineffectieve rechtssysteem.

Een overzicht:

• Kiobel: Esther Kiobel en drie andere Nigeriaanse weduwen klagen Shell in Nederland aan voor medeplichtigheid aan de onwettige arrestatie, opsluiting en executie van hun echtgenoten door het Nigeriaanse militaire regime in 1995. De weduwen eisen publieke excuses en financiële compensatie. In maart 2020 vindt de tweede ronde getuigenverhoren in Den Haag plaats. In mei dit jaar zal de rechter waarschijnlijk haar oordeel vellen. Amnesty ondersteunt deze zaak.
• Vier boeren: In mei 2020 vindt waarschijnlijk de laatste zitting plaats in de zaak die vier Nigeriaanse boeren en Milieudefensie in 2008 tegen Shell aanspanden. Ze willen financiële compensatie van Shell en de Nigeriaanse dochtermaatschappij Shell Petroleum Development Company (SPDC) voor vermeende vervuiling van visvijvers en grond door olielekken. Dit is de eerste keer dat een Nederlands bedrijf in een Nederlandse rechtbank wordt aangeklaagd voor de activiteiten van een buitenlands dochterbedrijf.
• Okpabi en anderen: In juni 2020 zal het Britse Hooggerechtshof het hoger beroep behandelen dat is ingediend door twee gemeenschappen uit de Nigerdelta, Ogale en Bille. Zij beweren al jarenlang te lijden onder de systematische en voortdurende olievervuiling door Shells activiteiten. Het hof moet besluiten of het uitspraken kan doen over het essentiële punt of Shell aansprakelijk kan worden gesteld voor de activiteiten van SPDC.
• Bodo: In 2008 waren er twee enorme olielekken nabij de Bodo-gemeenschap, veroorzaakt door slecht onderhouden pijpleidingen van Shell. Ruwe olie lekte vijf weken lang in het water. Shell kwam tot een schikking met de gemeenschap in 2014, maar moet het water nog schoonmaken. Als de vervuiling half 2020 nog niet is opgeruimd dan zal de zaak voor het Britse Hooggerechtshof komen.
• De OPL 245 corruptiezaak: Italiaanse aanklagers zijn een strafrechtelijke zaak begonnen tegen Shell en de Italiaanse multinational Eni. Zij zouden betrokken zijn bij omkopingspraktijken rondom de toewijzing van het olieveld OPL-245. Dit jaar wordt een vonnis verwacht. De mensen die terechtstaan riskeren een gevangenisstraf.