Rechtszaak tegen Oeigoerse student toont weer dat Chinese overheid moslims wil opsluiten

Een Oeigoerse student staat dinsdag 28 juni 2022 in de Chinese stad Urumqi terecht voor ‘separatisme’. Het lijkt erop dat dit het zoveelste geval is waarbij de Chinese autoriteiten moslims in de regio Xinjiang onwettig opsluiten.  

Zulyar Yasin werd in december 2021 thuis opgepakt. Zijn familie kreeg onlangs te horen dat hij tot 5 jaar gevangenisstraf veroordeeld kan worden. Yasin zou doelwit zijn geworden van de autoriteiten omdat hij als tiener naar Turkije reisde.  

‘Deze vervolging is slechts het topje van de ijsberg als het aankomt op mensenrechtenschendingen tegen Oeigoeren, Kazakken en andere moslims in Xinjiang’, zegt Gwen Lee van Amnesty International. ‘Maar het is een inkijkje in de manier waarop de onderdrukking door de Chinese overheid werkt.’ 

Zulyar Yasin lijkt het meest recente slachtoffer te zijn van de campagne van de overheid om Oeigoeren en andere moslims willekeurig op grote schaal gevangen te zetten. Volgens de familie van Yasin hebben de autoriteiten geen enkel bewijs geleverd voor de aanklachten tegen hem van ‘separatisme’.  

Geen eerlijk proces

De 25-jarige Yasin zat in zijn laatste jaar van een vijfjarige studie land management en bosbouw aan de Fujian Universiteit in het zuidoosten van China. Hij werd gearresteerd terwijl hij stage liep in Urumqi, Xinjiang.  

In de rechtbank wordt Yasin dinsdag bijgestaan door een door de regering aangewezen advocaat, niet door een advocaat van zijn eigen keuze. Dat gaat in tegen de internationale standaarden voor een eerlijk proces.  

Yasin studeerde 2 jaar lang financiën aan de Universiteit van Istanbul tussen 2014 en 2016. De Chinese autoriteiten sluiten Oeigoeren en andere bewoners van Xinjiang die in het buitenland zijn geweest systematisch willekeurig op.  

De vervolging van Oiegoeren en andere moslimminderheden in Xinjiang is vaak omgeven door geheimzinnigheid. Amnesty International vernam over de zaak van Yasin door contact met zijn familieleden in het buitenland.  

Familie in Nederland 

De tante van Yasin is een Nederlands staatburger. Zij vertelde Amnesty International: ‘De politie heeft geen enkel bewijs voor zijn zogenaamde misdrijf. Er is geen wet in China – Oeigoeren worden tot doelwit gemaakt en vastgezet voor nep zonden. Ik ben gebroken.’ 

De tante riep de Nederlandse overheid op bij de zaak in te grijpen.  

Moslimgroepen systematisch vervolgd en vastgezet

Volgens recente berichten van de Chinese overheid zouden mensen worden vrijgelaten of ‘afstuderen’ uit de ‘heropvoedingskampen’ die tot zoveel internationale verontwaardiging leidden. Zelfs als dit waar is, is het geen reden tot vreugde als slachtoffers in plaats daarvan naar de gevangenis worden gestuurd op basis van vaag verwoorde aanklachten en oneerlijke rechtszaken.  

Of ze worden gevangengezet in de gevangenis of in een kamp, het vastzetten, de marteling en vervolging van Oeigoeren en andere moslimgroepen in Xinjiang is onwettig, wijdverspreid en nog steeds gaande. De internationale gemeenschap, en ook de Verenigde Naties, moeten zich meer inspannen om misdrijven tegen de menselijkheid en andere ernstige mensenrechtenschendingen die de Chinese autoriteiten in Xinjiang begaan aan te pakken.  

Amnesty-rapport

In juni 2021 lanceerde Amnesty International een uitgebreid rapport over de vervolging van hoofdzakelijk etnische moslimminderheden in Xinjiang. Amnesty noemde dit een misdaad tegen de menselijkheid.  

Het rapport was gebaseerd op tientallen getuigenverslagen en beschreef een ‘dystopische hel’. Ee is sprake van ernstige mensenrechtenschendingen tegen gevangenen, de systematische surveillance van miljoenen mensen en pogingen om de religieuze tradities, culturele praktijken en lokale talen van de moslimgroepen in de regio uit te roeien.  

Amnesty’s oproep

Amnesty International roept internationaal op om alle mensen die vastzitten in gevangenissen en kampen vrij te laten en om deze kampen te sluiten. 

Vorige maand bracht een team onder leiding van de VN-Hoge Commissaris voor Mensenrechten, Michelle Bachelet, zes dagen door in China, waaronder twee dagen in de autonome regio Xinjiang. Ze bracht tijdens dat bezoek echter niet de misdaden tegen de menselijkheid die de Chinese overheid begaat ter sprake. 

Bachelets team heeft al eigen onderzoek gedaan naar de mensenrechtenschendingen in Xinjiang. Dit onderzoek zou vorig jaar zijn afgerond. Maar het is nog niet gepubliceerd, ondanks verschillende oproepen daartoe van bijna tweehonderd ngo’s, waaronder Amnesty International.