Qatar moet rechten arbeidsmigranten beter waarborgen

Met nog minder dan vier jaar te gaan tot het WK voetbal in Qatar in 2022, hebben de autoriteiten van de Golfstaat een aantal belangrijke stappen genomen tegen de uitbuiting van arbeidsmigranten. Toch zijn er nog veel misstanden.

Dat blijkt uit Amnesty’s nieuwe briefing Reality Check: The state of migrant workers’ rights with less than four years to go until the Qatar 2022 World Cup. In Qatar werken circa 2 miljoen arbeidsmigranten uit landen als Bangladesh, Nepal en de Filipijnen. Zij vormen een kleine 80 procent van de bevolking van Qatar. Een groot deel van hen is betrokken bij de bouw van de infrastructuur voor de wereldkampioenschap voetbal. Ook biedt de Golfstaat veel werk aan buitenlands huishoudelijk personeel.

Wettelijke maatregelen

In november 2017 ondertekende Qatar een overeenkomst met de Internationale Arbeidsorganisatie van de Verenigde Naties (ILO), met als doel om de eigen arbeidswetten in overeenstemming te brengen met internationale standaarden. Sindsdien zijn er verschillende wettelijke maatregelen getroffen die de omstandigheden voor arbeidsmigranten zouden moeten verbeteren, zoals een tijdelijk minimumloon, een wet voor huishoudelijk personeel, nieuwe commissies voor arbeidsgeschillen en een ondersteunings- en verzekeringsfonds voor arbeiders. De Qatarese overheid maakte ook een eind aan de verplichte “uitreisvergunning”; zonder toestemming van hun werkgever konden de meeste arbeidsmigranten het land niet verlaten.

Kafala-systeem

Maar omdat sommige hervormingen slechts ten dele zijn doorgevoerd, lopen grote aantallen arbeidsmigranten nog steeds het risico op dwangarbeid, beperkte bewegingsvrijheid en andere misstanden. Onder het kafala-systeem, dat ondanks gedeeltelijke hervormingen in 2018 nog steeds stevig overeind staat, kunnen werknemers nog steeds niet van baan veranderen zonder toestemming van hun werkgever. Als ze dat toch doen worden ze gecriminaliseerd vanwege “weglopen” en bestaat de kans dat hun paspoort wordt afgepakt.

Het minimumloon ligt in Qatar maar net iets boven de 200 dollar per maand, en nieuwe rechtbanken voor arbeidsgeschillen, die opgezet zijn om misstanden als het niet betalen van loon aan te pakken, worden overspoeld met zaken. Honderden arbeidsmigranten zijn teruggekeerd naar hun vaderland zonder dat hun recht is gedaan of dat ze gecompenseerd zijn.

Daarnaast heeft huishoudelijk personeel nog steeds een “uitreisvergunning” nodig om het land te kunnen verlaten, en een wet voor huishoudelijk personeel vertoont zoveel zwakke plekken dat veel werknemers nog steeds blootstaan aan misbruik.