Qatar: buitenlandse huishoudelijke hulpen nog steeds uitgebuit

In Qatar worden buitenlandse huishoudelijke hulpen nog altijd uitgebuit. Ze moeten extreem veel overwerken, krijgen daardoor weinig rust en worden op een vernederende manier behandeld.

Dat is de uitkomst van onderzoek van Amnesty International waarbij gesproken werd met 105 inwonende hulpen. In een nieuw rapport, “Why do you want to rest?” Ongoing abuse of domestic workers in Qatar, staat dat hun rechten nog steeds worden geschonden ondanks hervormingen die bedoeld zijn om de werkomstandigheden te verbeteren. Sommige vrouwen zeggen dat ze slachtoffer zijn van ernstige misdrijven zoals seksueel misbruik. De huishoudelijke hulpen zijn afkomstig uit landen als Sri Lanka, Bangladesh, de Filipijnen en Kenia.

Uitbuiting ondanks hervormingen

Qatar voerde in 2017 de wet voor huishoudelijk personeel in. Daarin werd het maximum aantal werkuren per dag, verplichte pauzes, een vrije dag per week en doorbetaling tijdens vakanties vastgelegd. Die wet wordt echter niet nageleefd: 90 van de 105 vrouwen met wie Amnesty sprak, zeggen dat ze regelmatig meer dan veertien uur per dag werken, 89 vrouwen werken vaak zeven dagen per week en van 87 vrouwen werd het paspoort door de werkgever ingenomen. De helft van het aantal geïnterviewde vrouwen vertelde dat ze meer dan achttien uur per dag werkten en de meesten kregen nooit een vrije dag. Enkelen gaven aan dat ze niet naar behoren betaald kregen. Veertig vrouwen zeiden te zijn beledigd, geslagen of bespuugd.

‘Er is een systeem dat de werkgevers nog steeds in staat stelt om huishoudelijke hulpen te behandelen alsof zij hun bezit zijn,’ zegt Steve Cockburn van Amnesty International. Gebrek aan toezicht op naleving van de wet voor huishoudelijk personeel en het sponsorsysteem dat in Qatar geldt, zorgen ervoor dat werkgevers enorm veel macht hebben over hun werknemers. Bovendien zijn er voor de vrouwen veel obstakels om misbruik bij de autoriteiten te melden. Ook is straffeloosheid wijdverbreid.

Het kafala– of sponsorsysteem vereist van buitenlandse arbeidskrachten dat zij een lokale sponsor hebben – de kafeel – die zorgt voor de toestemming om het land binnen te komen en die toeziet op het verblijf. Vaak wordt daarbij hun paspoort ingenomen.

Lange werktijden

De geïnterviewden noemden lange werktijden zonder een behoorlijke rusttijd als een van de meest voorkomende vormen van misbruik van huishoudelijk personeel. Volgens hun contracten mag huishoudelijk personeel niet meer dan 10 uur per dag en zes dagen per week werken. De vrouwen die Amnesty sprak, werken gemiddeld 16 uur per dag, meestal zonder vrije dag – zonder betaald te worden voor overwerk. Dat betekent dat zij 112 uur per week werken; bijna twee keer zoveel uren als is toegestaan.

Reina (45) uit de Filipijnen vertelde dat ze een auto-ongeluk kreeg omdat ze maar twee uur had geslapen: ‘Ik ging om één uur ’s nachts naar bed. Om 3 uur ‘s nachts maakte de 17-jarige dochter van het gezin me wakker om voor haar een blikje Red Bull te kopen. Daarna begon ik om half zes met mijn dagelijkse werk, waste de auto en bereidde me voor om de kinderen naar school te rijden. Om tien uur reed ik met de auto tegen een muur aan.’

Mishandeling, misbruik en vernedering

Emily: ‘Madam zal zeggen [je bent] een monster, ik snijd je tong af. Ik ben bang. Ze zal me zeggen dat ze me zal doden, altijd lelijke woorden. Ik ben slechts een hulp, ik kan niets doen.’

Amnesty sprak veertig vrouwen die zeggen dat ze verbaal en fysiek mishandeld zijn. Vaak gaat het om vernedering, geschreeuw en beledigingen. Vijftien vrouwen vertelden dat ze werden bespuugd, geslagen, geschopt, gestompt en aan hun haren werden getrokken. Vijf vrouwen gaven aan dat ze seksueel misbruikt werden door hun werkgever of door familieleden die op bezoek waren. De meeste vrouwen deden geen aangifte uit angst voor wraak.

Straffeloosheid

Werkgevers die misbruik maken van hun hulpen, gaan meestal vrijuit. ‘Bij geen van de vrouwen met wie Amnesty sprak, moest de dader verantwoording afleggen. Als Qatar huishoudelijke hulpen wil beschermen, zal het een duidelijke boodschap moeten sturen naar de werkgevers dat uitbuiting niet wordt getolereerd,’ zegt Steve Cockburn.

Amnesty’s oproep

Steve Cockburn: ‘We roepen de autoriteiten van Qatar op om concrete stappen te ondernemen die een volledige invoering van de wet garanderen. Ook moeten zij toezichtmechanismen instellen en actie ondernemen tegen werkgevers die hun personeel uitbuiten. Ondanks pogingen om de arbeidswetten te hervormen, faalt Qatar nog altijd in het beschermen van de meest kwetsbare vrouwen in het land.’

In Qatar werken circa 173.000 huishoudelijke hulpen. De namen zijn gefingeerd om de vrouwen te beschermen.