Polen ontslaat ombudsman die zich voor de rechtsstaat inzette

Het Constitutioneel Hof in Polen heeft op 16 april ombudsman Adam Bodnar uit zijn functie gezet. Bodnar is een fervent voorvechter van het behoud van de Poolse rechtsstaat.

De ombudsman was een luis in de pels van de conservatieve regering van de PiS-partij. Hij procedeerde tegen anti-lhbti-maatregelen, de inperking van het recht op abortus en de aantasting van de onafhankelijke rechtsspraak.

Rechterlijke instantie gebruikt voor politieke doeleinden

Hoewel Bodnars ambtstermijn in het najaar van 2020 afliep, kon hij aanblijven omdat beoogde opvolgers meerdere keren door het parlement, waar regeringspartij PiS een meerderheid heeft, werden afgewezen. Om toch van deze ombudsman af te komen, vroeg de regering het Constitutioneel Hof om een beslissing te nemen. Voor het Hof werken sinds de PiS-partij aan de macht is regeringsgetrouwe rechters. Die oordeelden dat verlenging van Bodnars ambtstermijn niet strookt met de grondwet. Zo gebruiken de Poolse autoriteiten het Constitutioneel Hof om politieke doelen te verwezenlijken.

‘Rechtsstaat stap voor stap ontmanteld’

In een interview in Amnesty’s mensenrechtenmagazine Wordt Vervolgd zei Bodnar: ‘De regering doet alsof zij democratische regels respecteert maar lapt die in de praktijk aan haar laars, met Hongarije als lichtend voorbeeld. Onze rechtsstaat wordt simpelweg stap voor stap ontmanteld. Zo worden rechters geïntimideerd door ze te onderwerpen aan allerhande disciplinaire onderzoeken en hoorzittingen. Onze rechters zijn ongekend dapper, maar op een bepaald moment houden ze daarmee op.’

Achtergrond

Sinds PiS aan de macht is wordt er flink gezaagd aan de poten van de Poolse rechtsstaat. Dat is mogelijk omdat de regeringspartij er een meerderheid in het parlement heeft en die daarmee wetten aanneemt die in strijd zijn met de mensenrechten.

De politieke druk op rechters en rechtbanken neemt in Polen toe. Door de pensioenleeftijd voor rechters te verlagen, konden veel van hen vervangen worden door regeringsgezinde rechters. Rechters die zich inzetten om de onafhankelijke rechtspraak te beschermen tegen inmenging van de regering, worden ernstig tegengewerkt en lopen de kans hun baan te verliezen. De grenzen tussen de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht, die zo belangrijk zijn voor een rechtsstaat, worden hierdoor overschreden.

Lees hier het interview met ombudsman Adam Bodnar in Wordt Vervolgd.